(*) Verklaring van de rechten van de mens en de burger
- De Franse Revolutie was een constitutionele en ideologische omwenteling die echter ook een periode van burgeroorlog en terreur doormaakte.
Ze wordt algemeen gesitueerd in een periode die aanvangt met de bestorming van de Bastille op 14 juli 1789 en de staatsgreep van Napoleon Bonaparte op 9-10 november 1799.
In deel 1 worden de toestanden en gebeurtenissen beschreven die het einde van het Ancien Régime en het begin van de revolutie inluidden met de val van de Bastille (prise de la Bastille) op 14 juli 1789 .
*** Ik maak in deze blog, voor bepaalde specifieke begrippen of gebeurtenissen, gebruik van de Franse terminologie, hetgeen van dienst kan zijn bij het raadplegen van documentatie over deze periode.De geraadpleegde bronnen vertonen soms verschillen, weliswaar kleine, in het relaas van de gebeurtenissen. ***
De Franse Revolutie - index
http://dirkdrubbel.blogspot.com/2011/12/la-revolution-francaise-index.html
Ancien Régime
 |
| Louis XVI (1754-1793) |
http://fr.wikipedia.org/wiki/Louis_XVI_de_France
- Rond 1785 had Frankrijk 26,000,000 inwoners waarvan :
- 400,000 edelen (nobles)
- lagere adel (petite noblesse) bestaande uit landadel (petite noblesse rurale) en uit de adel die hun titel hadden gekocht (noblesse de robe). De hogere adel keek met minachting neer op de laatste categorie.
http://home.nordnet.fr/~blatouche/D1.html
- - 120,000 geestelijken (clergé )
- hogere geestelijkheid ( haut clergé) afkomstig uit adellijke families.
- lagere geestelijkheid (bas clergé) waarvan een belangrijk deel feitelijk meer aanleunde bij de Tiers État
http://home.nordnet.fr/~blatouche/D2.html
- - de derde stand ( le Tiers État)
http://home.nordnet.fr/~blatouche/D3.html
- Er werden privilegies ( privilèges - lex privata) toegekend aan bepaalde standen, streken , steden en bepaalde beroepen.
*** De inwoners van het dorp Domrémy, de geboorteplaats van Jeanne d´Arc , waren vrijgesteld van belastingen ***
*** de Geestelijkheid en de Adel betaalde geen belastingen. De adel betaalde als compensatie ´´ l´impôt du sang´´ d.i. de verplichting oorlog te voeren voor het koninkrijk.
http://revolution.1789.free.fr/les_impots.htm
*** Promotie in het leger was enkel voorbehouden voor de adel.
 |
| Le Fardeau des privilèges |
Denk hierbij aan " l´État c´est moi " een uitspraak van Louis XIV (1643-1715).
Ondanks dat alle beslissingen en benoemingen gecentraliseerd zijn in Parijs en de goedkeuring van de koning moeten krijgen, is de administratie en organisatie ingewikkeld en ondoorzichtig.
- De bourgeoisie, de echte elite, gemeten naar hun gewicht in de economische activiteit, cultuur, wetenschappen, ... kon geen actieve rol spelen in het bestuur van het land.
- De monarchie had de voeling met het volk en de evolutie van de gedachten verloren.
Doléances
- De gegoede burgerij aanvaardt steeds minder de privilegies van de adel en de hogere geestelijkheid en wil deelnemen aan het bestuur van de staat.
- De adel , die geen economische activiteiten mag uitoefenen op straf van het verlies van haar privilegies, ziet haar koopkracht dalen en grijpt terug naar oude, in onbruik geraakte, feodale wetten om arme landbouwers, die braakliggende grond bewerkten om toch enigszins in hun behoeften te voorzien, heffingen op te leggen.
- Een mislukte oogst in 1788 (*) doet de voedselprijzen stijgen met hongersnood bij de arme deel van de bevolking tot gevolg.
(*) De mislukte oogst zou te wijten zijn aan de uitbarsting in 1783-1784 van de vulkaan Lakagigar in IJsland
http://www.devries.fr/2010/04/16/revolutionaire-vulkaan/
http://www.atmos-chem-phys-discuss.net/3/1599/2003/acpd-3-1599-2003-print.pdf
- De filosofische stroming " de Verlichting " (La philosophie des Lumières) met o.a Voltaire en Jean-Jacques Rousseau geeft bij de bourgeoisie aanleiding tot een nieuw bewustzijn.
 |
| Jean-Jacques Rousseau (1712-1778) |
 |
| Voltaire (1694-1778) |
http://de.wikipedia.org/wiki/Jean-Jacques_Rousseau
http://fr.wikipedia.org/wiki/Voltaire
Preludium
*** Tijdens het Ancien Régime zijn er verschillende parlementen in Frankrijk o.a. Parlement de Paris, Parlement de Toulouse, Parlement de Grenoble,...
De parlementen, vooral samengesteld uit de adel, hebben een juridische rol (rechtbank) en een wetgevende rol in die zin dat ze geen wetten of verordeningen kunnen uitvaardigen, maar wel de bevoegdheid hebben om koninklijke verordeningen te toetsen aan de bestaande wetten en gebruiken en desgevallend de verordeningen te bekritiseren.
De koninklijke verordeningen worden van kracht, binnen de begrenzing van het parlement, nadat ze door het parlement geregistreerd zijn .
Op die manier oefenen de parlementen , vooral het Parlement de Paris, een vorm van controle uit op de monarchie. ***
- De schuldencrisis
- Het engagement van Frankrijk in de Amerikaanse onafhankelijkheidsoorlog leidde tot een enorme schuld die Louis XVI verplichtte de belastingen te verhogen.
*** De Fransen vochten onder leiding van La Fayette en later Rochambeau aan de zijde van de Amerikanen tegen de Engelsen met als afloop de overwinning van Yorktown in 1781 ***
 |
| La Fayette (1757-1834) |
 |
| Rochambeau (1725-1807) |
http://www.histoire-en-ligne.com/spip.php?article204
http://fr.wikipedia.org/wiki/La_Fayette
http://revolution.1789.free.fr/La_Fayette.htm
http://home.nordnet.fr/~blatouche/H3.html
http://fr.wikipedia.org/wiki/Rochambeau
 |
| Turgot |
- Verschillende ministers o.a. Turgot, de Calonne, Loménie de Brienne en Jacques Necker poogden vruchteloos fiscale hervormingen door te voeren en de extravagante levensstijl van het hof van Versailles(la Cour) aan banden te leggen .
- Het wordt echter duidelijk dat alhoewel Frankrijk een absolute Monarchie is , de koning de noodzakelijke hervormingen niet kan doorvoeren zonder het akkoord van de adel : de financiële crisis wordt een politieke crisis.
http://fr.wikipedia.org/wiki/Turgot
http://fr.wikipedia.org/wiki/Charles_Alexandre_de_Calonne
http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89tienne-Charles_de_Lom%C3%A9nie_de_Brienne
- Louis XVI had bovendien niet de autoriteit en het prestige van bijvoorbeeld Louis XIV.
- Chateaubriand schreef later over de revolutie : ´´ Les patriciens commencèrent la Révolution, les plébéiens l´achevèrent ``
- Politieke hervormingen
- Op 13 juli 1787 verzoekt de adel en het Parlement du Dauphiné de koning de États Généraux bijeen te roepen.
*** De Staten-Generaal ( États Généraux ) is een vergadering van de drie standen en de ministers , die wordt bijeengeroepen door de koning om staatszaken te bespreken en waarbij gestemd kan worden. De laatste Staten-Generaal werd in 1614 door Louis XIII bijeengeroepen.***-
- Op 18 december 1787 gaat Louis XVI akkoord de Staten-Generaal binnen de 5 jaar bijeen te roepen.
- Op 7 juni 1788 is er een opstand in Grenoble waarbij ordehandhavers met dakpannen bekogeld worden.
(La journée des tuiles).De aanleiding tot de onrust was, na een periode van veel regen, de vrees voor opnieuw een slechte oogst en dure voedselprijzen.
 |
| Antoine Barnave |
 |
| Jean Joseph Mounier |
- Op 21 juli 1788 komen vertegenwoordigers van de drie standen uit Grenoble bijeen, met Barnave en onder voorzitterschap van Mounier, in het château de Vizille.Er wordt besloten geen belasting meer te betalen zolang de Staten-Generaal niet bijeen is gekomen. Ze worden het eens over de verdubbeling van het aantal vertegenwoordigers van de Tiers État .
http://fr.wikipedia.org/wiki/Jean-Joseph_Mounier
http://fr.wikipedia.org/wiki/Antoine_Barnave
- Op 8 augustus 1788 geeft Louis XVI, gedwongen door de slechte toestand van het land, toe de Staten-Generaal bijeen te roepen op 1 mei 1789.
 |
| Jacques Necker (1732-1804) |
http://www.histoire-en-ligne.com/spip.php?article257
http://fr.wikipedia.org/wiki/Jacques_Necker
http://revolution.1789.free.fr/Necker.htm
- Op 27 december 1788 bepaalt een koninklijk decreet dat de vertegenwoordiging bij de Staten-Generaal uit minimum 1000 leden moet bestaan, hetgeen indirect de verdubbeling van de vertegenwoordiging van de derde stand verzekert.
- Op 14 januari 1789 vaardigt de koning een convocatie uit voor de Staten-Generaal .( lettre de convocation des États Généraux à Versailles)
http://republiqueoumonarchie.e-monsite.com/rubrique-1054787.html
- Op 27 april 1789 vaardigt de koning het reglement uit voor de komende États Généraux.
(...) Nous avons besoin du concours de nos fidèles sujets pour nous aider à surmonter toutes les difficultés où nous nous trouvons relativement à l´état de nos ´finances (...)
 |
| Règlement des États Généraux |
États Généraux 1789
http://home.nordnet.fr/~blatouche/E1.html
- Op 1 mei 1789 komen de afgevaardigden van de drie standen aan in Versailles. Enkel de adel en de geestelijkheid worden met staatsie onvangen.
De vertegenwoordigers (députés) worden gekozen binnen een bepaald gebied dat onder de administratieve bevoegdheid valt van een drost of baljuw (baillage).
De adel is vertegenwoodigt door 270 leden , waaronder 242 aristocraten en 28 parlementsleden.
De geestelijkheid heeft 291 vertegenwoordigers, waaronder 48 bisschoppen,35 abten en dekens en 208 priesters.
De derde stand telt 676 vertegenwoordigers ( een verdubbeling !) waaronder 212 advocaten, 204 handelaars, 12 landbouwers, 200 vertegenwoordigers van graafschappen,16 wetenschappers,18 magistraten, 12 landedelen en 2 geestelijken.
 |
| Joseph Sieyès (1748-1836) |
Eén van die geestelijken is Joseph Sieyès, vicaris van de bisschop van Chartres, auteur van het bekende pamflet "Qu´est-ce que le Tiers État ? " waarin hij de situatie aanklaagt en hervormingen eist o.a. de "vote par tête"
http://home.nordnet.fr/~blatouche/h2.html
http://www.histoire-en-ligne.com/spip.php?article271
http://fr.wikipedia.org/wiki/Siey%C3%A8s
http://www.dr-belair.com/dic/Politics/Biographies/Sieyes.htm
http://www.leboucher.com/pdf/sieyes/tiers.pdf
*** De verzuchtingen van de verschillende standen liggen uiteen .De grieven zijn gebundeld in geschriften (cahier de doléances)
- De adel, zowel de hogere als de lagere adel wil in essentie haar privilegies veiligstellen.
- De hogere adel wil eigenlijk een einde maken aan de absolute monarchie,
door Louis XIV doorgevoerd, en haar vroegere macht heroveren.
Ze is bovendien voorstander om de staatskas te spijzen door kerkelijke eigendommen te verkopen.
- De hogere geestelijkheid, afkomstig uit de hogere adel, wil feitelijk een status quo.
- De lagere geestelijkheid , dikwijls in armoede levend, staat eerder aan de kant van de verandering en van de derde stand.
*** De burgerij betaalde tienden ( la dîme) , d.i. 10% van de opbrengst van de gewassen en het vee aan de kerk. Een gedeelte hiervan, de mondjesmaat (la portion congrue) werd afgestaan aan de pastoors om in hun levensonderhoud te voorzien. Toen de mondjesmaat in de jaren 1771-1780 verlaagd werd, verzeilden veel pastoors in de armoede. ***
http://revolution.1789.free.fr/les_impots.htm
- De rijke bourgeoisie , de motor van de economische activiteit, wil dit belang vertaald zien in een deelname aan het bewind.
- De landbouwers wensen de afschaffing van de oude feodale wetten en de mogelijkheid krijgen land te verwerven en niet langer als pachter te werken.
- De gabelle, een tax op zout is één van de belastingen die men wil afgeschaft zien.
*** Algemeen kan men stellen dat bij de Tièrs, de rijken meer invloed willen, de armen een beter leven en de intellectuelen de ideeën van de verlichting willen realiseren. ***
- Op 2 mei 1789 ontvangt de koning de afgevaardigden waarbij iedere afgevaardigde afzonderlijk een buiging maakt voor de koning, die bij die gelegenheid geen woord zegt. ( s´incliner devant le roi). De députés van adel en geestelijkheid werden in zijn kabinet ontvangen, terwijl die van de derde stand in de slaapkamer moesten defileren.
- Op 4 mei 1789 heeft nog een processie plaats, waar het hof aan deelneemt, om de de bescherming van de Heilige Geest over de États généraux te vragen. Aansluitend is er een openigsmis in de kerk St Louis, waar Mgr. de la Fare het openingssermoen houdt.
*** Tijdens de processie voorzag het protocol dat de lagere geestelijkheid aan de kant van de derde stand liep, een voorteken van de latere splitsing ? ***
- Op 5 mei 1789 heeft de eerste zitting plaats in een zaal , voor de gelegenheid omgedoopt in `la salle des trois ordres´ van het Hôtel des Menus Plaisirs.Bij zijn openingsrede beklemtoont Louis XVI dat hij de onderwerpen zal bepalen die behandeld zullen worden.
Hij hield blijkbaar weinig rekening met de grieven gebundeld in de "cahier des doléances".
Hij dringt aan op wijze en gematigde adviezen en waarschuwt voor verregaande hervormingen.
- Barentin , de minister van justitie (garde des sceaux) in plaats van de koninklijke intenties (intentions du roi)te duiden, houdt eerder een zedepreek.
http://fr.wikipedia.org/wiki/Charles_Louis_Fran%C3%A7ois_de_Paule_de_Barentin
- Necker geeft een uren durende technische uitleg over de belabberde staatsfinanciën. Het lijkt wel dat niet de politieke hervormingen maar het doorvoeren van nieuwe belastingen de grootste zorg zijn.
- Over de manier waarop de stemming ( par ordre of par tête) zal plaatsvinden blijft men in het ongewisse. De Tiers État die gehoopt had op een diepgaande hervorming is ontgoocheld .
- Op 6 mei 1789 vergaderen de afgevaardigden (députés) van de derde stand terug in de zaal van het Hôtel des Menus Plaisirs om de geloofsbrieven van de afgevaardigden te verifiëren.
-De députés du Tièrs,een benaming die teveel aan de onderdrukking van het Ancien Régime deed denken, lieten zich nu députés des Communes noemen,
De afgevaardigden van de adel en de geestelijkheid hadden elk een andere zaal ingenomen.
De Tiers begrepen op dat ogenblik dat men op die manier , zoals in 1641, afstevende op een stemming per stand (vote par ordre ) waardoor de verdubbeling van het aantal afgevaardigden van de Tiers État een slag in het water was omdat zij enkel hun gewicht konden verzilveren door één stem per hoofd (vote par tête).
De Tiers État weigert in die omstandigheden te werken.
 |
| Mirabeau (1749-1791) |
Mirabeau, een graaf die als afgevaardigde van de Tiers État optreedt, bestijgt de tribune en roept uit :
´´ Rien de tout cela. Tant que les pouvoirs n´auront pas été verifiés en commun nous ne sommes, nous Tiers État, qu´une agrégation d´individus ``
http://www.histoire-en-ligne.com/spip.php?article244
http://fr.wikipedia.org/wiki/Honor%C3%A9-Gabriel_Riquetti_de_Mirabeau
http://home.nordnet.fr/~blatouche/H1.html
http://revolution.1789.free.fr/Mirabeau.htm
Bij de geprivilegieerde standen is de meerderheid tegen een gezamenlijke zitting . Bij de adel zijn er slechts 47 edelen, waaronder La Fayette, vóór een gezamenlijke zitting.
Bij de geestelijkheid is de stemming verdeeld met een belangrijke minderheid van 114 voorstanders, waarbij de lagere geestelijkheid, onder leiding van abbé Henri Grégoire, ingaan tegen de hogere prelaten.
 |
| abbé Henri Grégoire (1750-1831) |
http://fr.wikipedia.org/wiki/Jean-Joseph_Mounier
http://www.philosophe-inconnu.com/Livres/nouv_mounier.html
http://revolution.1789.free.fr/Mounier.htm
http://fr.wikipedia.org/wiki/Henri_Gr%C3%A9goire
http://www.histoire-en-ligne.com/spip.php?article=117
http://revolution.1789.free.fr/Gregoire.htm
- Eind mei 1789 vergaderen een beperkte commissie van de drie standen gezamenlijk , in het bijzijn van de ´garde des sceaux ´ (*) als mediator.De adel tracht evenwel de vergaderingen te vertragen om te verhinderen dat de problematiek van de privilegies op de agenda komt.
 |
| Zegel van Louis XIV |
fr.wikipedia.org/wiki/Garde_des_sceaux_de_France
Ondertussen beginnen de Parijzenaars te morren wegens de duurder wordende voedingswaren.
- Op 13-14 en 15 juni 1789 vervoegen een 20-tal geestelijken, waaronder verschillende prelaten, onder impuls van Abbé Grégoire de Tiers État.
- Op 16 juni 1789 verklaart de vergadering zich geconstitueerd.(verklaart zich voltallig )
Assemblée Nationale
 |
| Jean Sylvain Bailly (1736-1793) |
Ze kiezen Jean Sylvain Bailly, wetenschapper en voorzitter van de Tiers État als voorzitter van de Assemblée Nationale.
Dezelfde dag schaft de Assemblée elke belasting af die niet door haar is goedgekeurd.
(...) que toute levée d´impôt qui n´avait pas été nommément, formellement et librement accordée par l´Assemblée, cesserait entièrement dans les provinces du Royaume (...)
http://fr.wikipedia.org/wiki/Jean_Sylvain_Bailly
http://revolution.1789.free.fr/Bailly.htm
- Verschillende edelen met o.a.La Fayette, La Rochefoucauld en Philippe duc d´Orleans pleiten om aan te sluiten bij de Tiers, maar na een woelig debat wordt het verzoek afgewezen. Barentin en de duc de Luxembourg e.a. dringen er bij de koning op aan om de États Généraux te ontbinden.
 |
| La Rochefoucauld (1743-1792) |
 |
| Louis-Philippe,duc d´Orleans (1747-1793) |
http://fr.wikipedia.org/wiki/Louis_Philippe_d%27Orl%C3%A9ans_(1747-1793)
http://revolution.1789.free.fr/Philippe_Egalite.htm
- Op 19 juni 1789 vergadert Necker met de adel en de geestelijkheid en pleit voor de afschaffing van privilegies op het gebied van de belastingen en voor het systeem van één stem per hoofd.
Onder de indruk door deze uitspraak beslissen 2 edelen en 149 geestelijken, waaronder 6 prelaten zich bij de Assemblée Nationale aan te sluiten.
Louis XVI , aanvankelijk gewonnen voor de argumenten van Necker, komt onder de invloed van de koningin Marie Antoinette en het hof terug op zijn beslissing en plant een vergadering met de drie standen op 23 juni 1789. Tot zolang laat hij de zaal van de Assemblée sluiten.
Serment du jeu de paume
http://home.nordnet.fr/~blatouche/E2.html
 |
| Bailly monté sur une table et les députés prêtent serment |
 |
| dr.Guillotin |
 |
| Guillotine (links model 792) |
 |
| Jean Georges Lefranc de Pompignan |
http://fr.wikipedia.org/wiki/Jean-Georges_Lefranc_de_Pompignan
- Sieyès stelt voor de Assembleé naar Parijs te verhuizen, maar Bailly waarschuwt voor het gevaar onderweg te worden aangehouden. Het is Mounier die uiteindelijk het voorstel doet gezamenlijk onder ede te verklaren de Assembleé niet te ontbinden vooraleer er een grondwet is gestemd. De voorzitter Bailly, leest een tekst voor die abbé Sieyès had geschreven en die bekend staat als " le serment du jeu de paume"
(...) Arrête que tous les membres de cette assemblée prêteront, à l´instant, serment solennel de ne jamais se séparer et de se rassembler partout où les circonstances l´exigeront,jusqu´à ce que la constitution du royaume soit établie et affermie sur des fondements solides, et que ledit serment étant prêté, tous les membres et chacun d´eux en particulier confirmeront, par leur signature, cette résolution inébranlable (...)
 |
| Signatures - serment |
 |
| Signatures - serment |
*** De advocaat Martin Dauch weigert als enige, uit respect voor de koning, de eed te ondertekenen.
Later zal hij door een spellingsfout in zijn naam ( Martin d´Auch),in het gevangenisregister, gered worden van het schavot.***
http://fr.wikipedia.org/wiki/Joseph_Martin-Dauch
 |
| l´Assemblée Nationale sous la nef St Louis |
De Assemblée wijkt niet en vergadert in het schip van l´église St Louis, die de geestelijkheid ter beschikking had gesteld. De 149 geestelijken die zich de dag voordien hadden aangesloten worden op applaus onthaald.
De Heilige plaats beschermt de deelnemers tegen een ingrijpen van de koning.
http://palimpsestes.fr/gauche/serment.pdf
- De koning wil de zaak in hand houden en laat troepen verzamelen in en rond Versailles.
Er is een tekst klaar om uit te delen aan de députés met de mededeling dat er geweld zal gebruikt worden indien aan zijn eisen niet wordt voldaan.
Necker doet nog een vergeefse poging om de adel te overtuigen, maar stuit op hevig verzet van Barentin en comte d`Artois, broer van de koning.
- Op 23 juni 1789 neemt Louis XVI het woord voor de Assemblée, waarop Necker afwezig is. Hij verwijt de Assemblée immobilisme en verklaart de beslissingen die op 17 juni werden genomen ongrondwettelijk. Hij belooft enkele hervormingen zoals de afschaffing van de belastingprivilegies, het afschaffen van " la taille ", een belasting die enkel op de Tiers woog, en nog enkele kleinigheden, maar raakt niet aan de feodale wetten.
(...) Je vous ordonne, Messieurs, de vous séparer tout de suite et de vous rendre demain matin dans les chambres affectées à votre ordre pour y reprendre vos séances.(...)
Nadat Louis XVI de zaal heeft verlaten, sommeert Henri Évrard, marquis de Dreux-Brézé , grand maître des cérémonies de aanwezigen om eveneens de zaal te verlaten. De noblesse en de clergé geven hieraan gevolg, maar de Tiers weigeren .
Bailly, voorzitter van de Assemblée antwoordt :
(...) Je crois que la Nation assemblée n´a d´ordre à reçevoir de personne (...)
Hierop richt Mirabeau zich tot de Dreux Brézé met de woorden :
(...) Monsieur, allez dire à votre maître que nous ne quitterons nos places que par la puissance des baïonnettes (...)
(*) er bestaan verschillende versies over wie wat gezegd heeft bij dit incident
http://www.assemblee-nationale.fr/histoire/mirabeau.asp
- Wanneer de Dreux Brézé de boodschap overmaakt aan de koning klinkt zijn antwoord eerder geresigneerd : (...) Ils ne veulent pas partir? Eh bien! Foutre! Qu´on les laisse ! (...)
Die dag, 23 juni 1789, waarop Louis XVI capituleerde, begon in feite de revolutie
- Op 24 juni 1789 herneemt de Tiers de zitting in aanwezigheid van de meerderheid der geestelijken.
- Op 25 juni 1789 vervoegen 47 gentilhommes ( edellieden) , onder leiding van Louis Philippe duc d´Orleans, neef van de koning, de Assemblée.
*** In Parijs doen geruchten de ronde dat hier en daar het volk in opstand komt tegen de adel, die vreest dat indien het uit de hand loopt , dit kan leiden tot een bloedbad onder de adellijke families.
- Op 27 juni 1789 vervoegen de overgrote meerderheid van de adel de vergadering.
Louis XVI vraagt, vier dagen nadat hij de Assembleé onwettig had genoemd, met aandrang de duc de Luxembourg zich met de overblijvende adel de Assembleé te vervoegen.
http://fr.wikipedia.org/wiki/Anne_Charles_Sigismond_de_Montmorency-Luxembourg
Het ontlokt bij Mirabeau de uitspraak :
(...) C´est ainsi qu´on mène les rois à l´échafaud (...)
- Er wordt een constitutioneel comité (comité constitutionnel) opgericht rond Mounier, om te debatteren over het opstellen van een grondwet.(constitution)
Marie Antoinette en het hof , die de gedachte van een constitutionele monarchie ( monarchie constitutionnelle) niet kunnen aanvaarden, oefenen druk uit op de koning.
- Op 1 juli 1789 laat Louis XVI, tegen het advies van Necker in, troepen met een getalsterkte van ± 30,000 man verzamelen rond Parijs en Versailles.De troepen bestaan uit Duitse en Zwitserse huurlingen ( Royal Allemand en Gardes Suisse), die gehaat worden door de bevolking.. De algemene leiding berust bij Maréchal de Broglie en Baron de Besenval heeft de leiding over Parijs.(*)
 |
| Maréchal de Broglie (1718-1804) |
 |
| baron de Besenval (1721-1791) |
http://fr.wikipedia.org/wiki/Mar%C3%A9chal_de_Broglie
http://revolution.1789.free.fr/Broglie.htm
http://fr.wikipedia.org/wiki/Pierre_Victor_de_Besenval_de_Br%C3%BCnstatt
(*) De franse regimenten ( o.a. Gardes Françaises) waren te onbetrouwbaar in deze situatie. Alle officieren waren edelen en soldaten behorend tot de derde stand hadden geen kans op promotie.
Wanneer op 23 juni 1789 de duc du Châtelet, kolonel van de Gardes Françaises, met het oog op mogelijke ongeregeldheden, de soldaten het bevel geeft hun geweren te laden, weigeren ze , verlaten een honderdtal de kazerne en verbroederen met het volk. Wanneer enkelen worden aangehouden worden ze door het volk bevrijd.
http://revolution.1789.free.fr/Garde_Fr_Ch.htm
 |
| Marie Antoinette (1755-1793) |
http://fr.wikipedia.org/wiki/Marie-Antoinette_d%27Autriche
http://www.histoire-en-ligne.com/spip.php?article239
- De Assemblée is ongerust en laat op 8 juli 1789 Mirabeau aan de koning vragen de troepen terug te trekken, waarop de koning antwoordt dat de troepen er zijn om de orde te handhaven en de États généraux te beschermen.
(...) Seuls des gens mal intentionnés pourraient égarer mes peuples sur les mesures de la précaution que je prends (...)
Assemblée Constituante
http://home.nordnet.fr/~blatouche/E3.html
- Op 9 juli 1789 roept de Assemblée zich uit tot Assemblée constituante. ( grondwetgevende kamer).
Wanneer verschillende députés, ongerust voor wat komen kan, ontslag nemen, verklaart de Assemblée haar mandaat te krijgen van de ganse Natie en niet van elke député afzonderlijk m.a.w. dit is het principe van de nationale soevereiniteit.
- De financiële situatie verslechtert zienderogen : waardepapier verliest zijn waarde, de rente slaat op hol, er is speculatie en de bevoorrading van voedsel is onvoldoende. Er vormen zich groepen van dieven die reizigers beroven en geïsoleerde huizen in brand steken.
 |
| La Fayette (1757-1834) |
http://fr.wikipedia.org/wiki/La_Fayette
http://www.histoire-en-ligne.com/spip.php?article204
http://palimpsestes.fr/gauche/declaration_1789.html
 |
| Déclaration des droits de l´homme et du citoyen |
 |
| Déclaration des droits de l´homme et du citoyen |
- Op 11 juli 1789 ontslaat Louis XVI , op aandringen van zijn entourage, Necker de contrôleur général des finances alsook verscheidene ministers . Waarschijnlijk werd hem verweten de koninklijke prerogatieven niet voldoende te hebben verdedigd.
Breteuil wordt minister van financiën, de Broglie minister van oorlog. Barentin blijft op post.
 |
| Ontslagbrief van Necker |
*** De populariteit van Necker kwam door het feit dat hij steeds de voorrang heeft gegeven aan bijkomende leningen, eerder dan aan een verhoging van de belastingen. Bovendien had hij zich persoonlijk borg gesteld voor een levering graan uit Engeland ***
 |
| Camille Desmoulins (1760-1794) |
(...) Aux armes... Monsieur Necker est renvoyé, Ce renvoi est le tocsin d´une St Barthélémy (*)des patriotes... courons aux armes ! prenons tous des cocardes vertes, couleur de l´espérance (...)
(*) La St Barthélémy verwijst naar een zwarte bladzijde tijdens de godsdienstoorlog met het uitmoorden van de protestanten in Parijs op 24 augustus 1572.
(*) Café de Foy was gesticht door een gewezen officier de Foy en grensde aan de tuin van het Palais Royal.
http://www.histoire-en-ligne.com/spip.php?article168
http://fr.wikipedia.org/wiki/Camille_Desmoulins
 |
| Desmoulins au Palais Royal |
Generaal Besenval , aan het hoofd van 5,000 manschappen, misschien geïmponeerd door de tussenkomst van de Gardes-Françaises, komt niet in actie om de oproer de kop in te drukken.Hij levert Parijs over aan de opstandelingen.
 |
| Prince Lambesc (1751-1825) |
 |
| Lambesc in de Tuileries |
http://fr.wikipedia.org/wiki/Charles-Eug%C3%A8ne_de_Lorraine
- In de nacht van 12 op 13 juli 1789 werden 40 tolhuizen (postes d´octroi) , waar tol werd geheven op graan dat Parijs binnenkwam, door de Parijzenaars die lagere graanprijzen wilden, vernield.
Gingen de eerste betogingen uit van de bourgeois, de situatie slaat om in oproer waarbij het gespuis een hoofdrol begint te spelen. De oproer degenereert in chaos en in Parijs wordt er geplunderd en brand gesticht.
Het klooster St Lazare (couvent St Lazare) wordt door het gepeupel geplunderd, nadat het gerucht de ronde deed dat er graan was opgeslagen.
- Op 13 juli 1789 verneemt de Assemblée in Versailles de gebeurtenissen in Parijs. Een afvaardiging ,onder leiding van Jean Georges Lefranc de Pompignan, Archevêque de Vienne, gaat bij de koning de terugtrekking van de troepen en de oprichting van een burgermilitie (milice bourgeoise) bepleiten.
Louis XVI echter handhaaft de genomen maatregelen, waarop de Assemblée hulde brengt aan de afgezette ministers en de nieuw aangestelde ministers verantwoordelijk stelt voor de onlusten. De Assemblée besluit ook permanent te zetelen om de situatie op de voet te volgen. La Fayette, als vicevoorzitter, zit de raad voor.
 |
| Jacques de Flesselles (1730-1789) |
(*) die functie werd later vervuld door een burgemeester (maire)
http://fr.wikipedia.org/wiki/Jacques_de_Flesselles
- Er circuleren geruchten dat de troepen Parijs zouden binnentrekken , de députés aanhouden en de Assemblée ontbinden. Er wordt een permanent comité, een uitzonderingsstadsbestuur ( municipalité insurrectionnelle) gevormd .
 |
| Garde-Meuble 13 juli 1789 |
Een delegatie van de milice bourgeoise gaat naar l´Hôtel des Invalides om ook daar wapens op te eisen die er zijn opgeslagen, maar de gouverneur Charles François de Virot de Sombreuil weigert. Een enorme massa van 40,000 man verzamelt zich bij l´Hôtel des Invalides en maakt zich klaar om zich met geweld van de wapens meester te maken. Wanneer blijkt dat de regimenten infanterie en artillerie, die dichtbij een campement hebben op de Champ de Mars , weigeren de menigte uiteen te drijven en het vuur te openen, dringen de opstandelingen les Invalides binnen en maken zich meester van 30.000 geweren en 12 kanonnen. Ze hebben echter geen munitie, maar er zou munitie opgeslagen zijn in la Bastille, een middeleeuwse burcht die dienst deed als gevangenis en symbool stond voor het onmenselijke van het Ancien régime.
http://fr.wikipedia.org/wiki/Charles_Fran%C3%A7ois_de_Virot_de_Sombreuil
Prise de la Bastille
http://home.nordnet.fr/~blatouche/E4.html
http://fr.wikipedia.org/wiki/Bastille_(Paris)
http://fr.wikipedia.org/wiki/Lettres_de_cachet
 |
| de Launey (1740-1789) |
- In l´Hôtel des Invalides waren wel wapens buitgemaakt maar nog geen munitie en kogels. Toen het gerucht de ronde deed dat er in la Bastille munitie en kogels waren opgeslagen, sturen de électeurs een delegatie om munitie en kogels te vragen voor de milice bourgeoise .
De burcht die nog dienst deed als gevangenis, maar waarvan reeds plannen bestonden om ze af te breken wegens te duur in onderhoud, was bemand door een 90-tal veteranen en 32 Gardes Suisses onder het bevel van Marquis de Launey ( of Launay)
http://fr.wikipedia.org/wiki/Bernard-Ren%C3%A9_Jordan_de_Launay
*** "à la bastille " een uitroep van een zekere Labarthe, foerier van de Gardes Françaises, gevolgd door enkele van zijn kameraden was het vertreksein voor een duizendtal opstandelingen om op te trekken naar de bastille. ***
- de Launey weigert op de vraag in te gaan, ook bij een tweede delegatie onder leiding van Alexis Thuriot de la Rozière en Louis Ethis de Corny .
http://fr.wikipedia.org/wiki/Jacques_Alexis_Thuriot
http://fr.wikipedia.org/wiki/Louis_Ethis_de_Corny
- Ondertussen hebben zich 900 à 1000 man gewapend met geweren, buitgemaakt in
l´Hôtel des Invalides , voor de poort van la Bastille verzameld.
Wanneer enkele opstandelingen binnendringen en pogen de ophaalbrug neer te halen, geeft de Launey bevel aan de Gardes Suisses om het vuur te openen. Er vallen doden en gewonden onder de opstandelingen.
Een derde delegatie met abbé Claude Fauchet en een vierde delegatie met opnieuw Ethis de Corny haalt niets uit.
- Rond 15.30 h vervoegen 61 Gardes Françaises, onder leiding van Pierre Augustin Hulin, een oud-onderofficier van de Gardes Suisses, met 5 kanonnen de opstandelingen.
http://fr.wikipedia.org/wiki/Pierre-Augustin_Hulin
 |
| Prise de la bastille |
de Launey poogt nog de munitievoorraad te laten ontploffen, maar dit wordt hem door de veteranen belet, waarna hij om 17.00 h capituleert, onder voorwaarde dat hij en zijn manschappen vrijuit gaan. Hij overhandigt een accept van overgave aan Maillard,een deurwaarder. Tijdens de plundering van de Bastille vallen er schoten onder de plunderaars onderling, waarbij er doden vallen. De Gardes Suisses , die zich hebben ontdaan van hun uniform, worden als gevangenen aanzien en vrijgelaten.
- Het garnizoen wordt gevankelijk overgebracht naar het Hôtel de ville, maar tijdens de tocht worden verschillende veteranen gedood o.a Béquart die de Launey had verhinderd om de munitievoorraad te laten ontploffen
*** Er werd een brief van de Flesselles aan de gouverneur van l´Hôtel des Invalides ontdekt, waaruit bleek dat de Flesselles liever niet de milice bourgeoise bewapende ***
- Slechts een zevental gevangenen verbleven in la Bastille : 2 zwakzinnigen, 4 oplichters en 1 sexueel delinquent.Er bevonden zich ook de archieven van de politie, waarvan een deel verloren ging.
Bij de oproerlingen vallen er een honderdtal doden. De val van de Bastille was eerder een overwinning van het gespuis dan van het volk.
Dezelfde avond begint Palloy, een ondernemer met een 800-tal werklieden aan de afbraak van la Bastille.
*** In Juni 1790 verkregen 954 personen, waaronder verschillend opportunisten die niet aan de bestorming hadden deelgenomen een overwinnaarsdiploma ´´ le diplôme de vainqueur de la bastille ´´ ***
 |
| Diplôme vainqueur de la bastille |
*** De koning schreef in zijn dagboek op datum van 14 juli 1789 : "rien", doelend op de magere buit van de jachtpartij van die dag .***
 |
| Blad uit het dagboek van Louis XVI |
- Wanneer op 14 juli 1789 de leden van de Assemblée vernemen dat de betogers les Invalides hebben ingenomen en oprukken naar la Bastille, sturen ze een afvaardiging naar de koning om de terugtrekking van de troepen te vragen om de gemoederen van het volk te bedaren. Louis XVI aanvaardt de regimenten terug te trekken van het Champ-de-Mars.
 |
| de la Rochefoucauld (1741827) |
Mais c´est donc une révolte ?
Waarop de la Rochefoucauld antwoordt :
Non sire, ce n´est pas une révolte, c´est une révolution.
http://fr.wikipedia.org/wiki/Fran%C3%A7ois_Alexandre_Fr%C3%A9d%C3%A9ric_de_La_Rochefoucauld-Liancourt
- de la Rochefoucauld vertelt de koning over de geestdrift van de bevolking en het gevaar dat er dreigt voor hem en het hof indien hij niet de leiding van de staat in handen neemt. Hij overtuigt de koning om de volgende morgen een bezoek te brengen aan de Assemblée .
- Op 15 juli 1789 in de morgen gaat Louis XVI naar de Assemblée waar hij een verklaring aflegt :
(...) C´est moi qui ne suis qu´un avec la nation. C´est moi qui me fie à vous. Aidez-moi dans cette circonstance à assurer le salut de l´État (...)
- De Assemblée juicht hem toe en bij zijn terugkeer naar Versailles wordt Louis XVI door de menigte geestdriftig toegejuicht.
- Op 15 juli 1789 wordt een regering van de revolutie gevormd die de "première commune de Paris" wordt genoemd, met Jean Sylvain Bailly als eerste burgemeester (maire) .
La Fayette neemt de leiding over de milice bourgeoise die de naam krijgt van Garde Nationale met als taak enerzijds de orde te handhaven bij ongeregeldheden begaan door het gepeupel en anderzijds een tegengewicht vormen tegen de troepen van de koning o.a. de Gardes Suisses.
http://fr.wikipedia.org/wiki/Commune_de_Paris_(1792)
http://revolution.1789.free.fr/Garde_Nationale.htm
- Op 16 juli 1789 wordt Necker aangezocht om opnieuw minister te zijn. Op 17 juli 1789 gaat Louis XVI met een groot aantal députés, die in Versailles verbleven, naar Parijs, waar hij wordt ontvangen door Bailly die hem een cocarde bleu-blanc-rouge opspeldt.( blauw -rood de kleuren van Parijs en wit de kleur van het koningshuis). Dit is het signaal dat vanaf nu de kroon enkel blijft voortbestaan door de wil van de Fransen.
- De députés spreken tijdens hun toespraken hun lof uit voor de opstandelingen m.a.w. de vernieling van la Bastille blijft niet alleen onbestraft , ze wordt ook opgehemeld. Dit is in feite een bijkomende vernedering voor de koning.
*** De volgende dagen doet de angst voor wat komen gaat doet een aantal vooraanstaande edellieden besluiten het land te verlaten o.a.: Charles,comte d´Artois, broer van de koning, de Lambesc, duc d´Enghien,de Calonne, de Barentin, de Breteuil, duchesse de Polignac, vertrouwelinge van de koningin ... . Louis XVI wijst het voorstel van zijn entourage af en weigert het land te verlaten.***
http://fr.wikipedia.org/wiki/Yolande_de_Polastron
*** Het einde van de absolute monarchie was een feit, de revolutie kon beginnen.***
Bronnen :
Wereldgeschiedenis vol 10 (ISBN 978 90 776 8695 9)
Wereldgeschiedenis in beeld (ISBN 978 1 40548 167 0)
De Franse Revolutie - dr. A.D.J.M. Verbeek (ISBN 9 789031 504305)
http://www.diagnopsy.com/Revolution/index.htm
http://www.histoire-france.net/epoque/revolution-francaise.html#lien1
http://www.histoire-fr.com/revolution_francaise.htm
http://home.nordnet.fr/~blatouche/revolution.html
http://revolution.1789.free.fr/page-1.htm
http://fr.wikipedia.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:D%C3%A9put%C3%A9_fran%C3%A7ais_en_1789-1791
http://fr.wikipedia.org/wiki/Liste_des_d%C3%A9put%C3%A9s_des_%C3%89tats_g%C3%A9n%C3%A9raux_de_1789,_par_ordre,_bailliage_et_s%C3%A9n%C3%A9chauss%C3%A9e#S.C3.A9n.C3.A9chauss.C3.A9e_de_Castelnaudary.
http://fr.wikipedia.org/wiki/Portail:R%C3%A9volution_fran%C3%A7aise
www.fr.wikipedia.org/wiki/Pr%C3%A9ludes_de_la_R%C3%A9volution_fran%C3%A7aise
www.fr.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9volution_fran%C3%A7aise
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k24329w/f1.image
http://www.histoire-en-ligne.com/spip.php?article168
Geen opmerkingen:
Een reactie posten