l´homme et du citoyen" door Louis XVI. Vanaf dan wordt Frankrijk een constitutionele monarchie .
De Franse Revolutie - Index -
http://dirkdrubbel.blogspot.com/2011/12/la-revolution-francaise-index.html
Anarchie
- In Parijs hangt er een geladen sfeer : er heerst voedselschaarste, gedeserteerde soldaten dwalen door de straten , de meeste gezagsdragers zijn vervangen.
Bailly , burgemeester van Parijs : (...) tout le monde savait commander et personne obéir (...)
Lally-Tollendal, député van de adel, waarschuwt voor een oproer :
(...) le principal danger du moment, c´est l´esprit de révolte, il ne peut conduire qu´au désastre (...)
Hij krijgt weerwerk van Robespierre, lid van de Club Breton (*) :
(...) Cette émeute , messieurs, c´est la liberté (...)
(*) De Club Breton was een groep députés, uit Bretagne, die de gewoonte hadden de punten op de agenda van de États Généraux die betrekking hadden op Bretagne, vooraf te bespreken in café Amaury te Versailles.Ze aanvaarden echter ook députés uit andere streken. Zo maakten Bernave, Duport,Lameth,Bailly, le Chapelier, abbé Sieyès,abbé Grégoire, Mirabeau en Robespierre deel uit van de club.
http://fr.wikipedia.org/wiki/Club_Breton
http://www.cosmovisions.com/ChronoRevolutionClubs.htm
http://home.nordnet.fr/~blatouche/D7.html
Lally- Tollendal |
Robespierre |
http://fr.wikipedia.org/wiki/G%C3%A9rard_de_Lally-Tollendal
http://revolution.1789.free.fr/Lally_Tollendal.htm
http://fr.wikipedia.org/wiki/Robespierre
http://www.histoire-en-ligne.com/spip.php?article267
De dood van Foullon en Bertier
http://www.diagnopsy.com/Revolution/Rev_010.htm
- Op 22 juli 1789 worden Bertier de Sauvigny, de intendant voor voedselbevoorrading van Parijs en zijn schoonvader Joseph Foullon, de opvolger van Necker, gelyncht .
Bertier wordt er ten onrechte van beschuldigd graan te hebben achtergehouden om de Tiers uit te hongeren en Foullon wordt verweten de intendant geweest te zijn voor het leger dat zich rond Parijs had gelegerd.
Ondanks de tussenkomst van Bailly en La Fayette worden ze opgehangen op Place de Grève. Ze worden beiden onthoofd en hun hoofden en het hart van Bertier worden op een lans gespietst en door de straten van Parijs gedragen. (*)
(*) Mogelijk was Philippe, duc d´Orleans de opruier om Louis XVI tot troonsafstand te dwingen.
http://fr.wikipedia.org/wiki/Bertier_de_Savigny
http://fr.wikipedia.org/wiki/Joseph_Foullon_de_Dou%C3%A9
- Op 23 juli 1789 wordt Necker teruggeroepen en herneemt zijn plaats in het ministerie. Hij behoedt de Besenval van eenzelfde lot als Bertier en Foullon.
Wanneer de Assemblée de gebeurtenissen verneemt, zijn de députés ontzet.
Onder impuls van Lally-Tollendal wordt een motie goedgekeurd die het volk oproept de wetten te respecteren. De rondzwervende soldaten worden opnieuw ingekwartierd.
Over de moord op Bertier en Foullon wordt noodgedwongen de spons geveegd.
Bernave, lid van het Triumvirat (*), vergoelijkt de moord en bestaat het uit te roepen : (...) ce sang était-il donc si pur ? (...)
(*) Bernave, Duport en Lameth zijn drie députés die steeds met elkaar optrekken en elkaar wonderwel aanvullen. Er ontstond een gezegde "Ce que Duport pense, Bernave le dit,Lameth le fait "
Adrien Duport (1759-1798) |
Antoine Barnave (1761-1793) |
Alexandre de Lameth (1760-1829) |
http://revolution.1789.free.fr/Duport.htm
http://fr.wikipedia.org/wiki/Adrien_Duport
http://fr.wikipedia.org/wiki/Antoine_Barnave
http://www.cosmovisions.com/Barnave.htm
http://revolution.1789.free.fr/Lameth.htm
http://fr.wikipedia.org/wiki/Alexandre_de_Lameth
La grande peur
http://www.diagnopsy.com/Revolution/Rev_011.htm
La grande peur |
Ook de algemene voedselschaarste is een voedingsbodem voor de oproer.
Er worden verhalen de wereld ingestuurd als zou de comte d´Artois (*) met een leger op weg zijn om alle tegenstanders uit de weg te ruimen, als zou de adel bandieten hebben ingehuurd om de oogsten te vernielen en alzo een voedselschaarste uit te lokken. Er waren ook geruchten over het binnenvallen van de Pruisen en de ontscheping van de Engelsen.
De plattelandsbevolking begint zich te bewapenen tegen mogelijke agressoren. Toen echter het gerucht de ronde deed dat het voldoende was de adelbrieven te vernietigen om een einde te stellen aan de feodale wetten, beginnen ze de kastelen van de landeigenaars, alsook abdijen en kloosters, aan te vallen, waarbij er geplunderd en meermaals gemoord wordt. In de zomer van 1789 worden zo honderden kastelen geplunderd (la guerre aux châteaux)
De oproer verspreid zich over het ganse land. In bepaalde regio's nemen de soldaten een revolutionaire houding aan en gehoorzamen niet langer de bevelen van hun overste.
Ook de steden ontsnappen niet aan het geweld : in Strasbourg worden de stadsarchieven vernietigd . In Rouen, Cherbourg en nog verschillende steden worden huizen vernield. In Troyes wordt de burgemeester gedood. In Agde ontsnapt de bisschop ternauwernood aan de dood ...
comte d´Artois (1757-1836) |
http://www.histoire-en-ligne.com/spip.php?article143
http://fr.wikipedia.org/wiki/Charles_X_de_France
La folle nuit du 4 août
http://home.nordnet.fr/~blatouche/E5.html
- De Assemblée, die werkt aan een grondwet (constitution), is ontsteld door de gebeurtenissen , maar aarzelt om een harde repressie te voeren.
Louis, vicomte de Noailles (1756-1804) |
Gedurende gans de nacht wordt er onderhandeld welke privilegies worden afgeschaft. In de euforie die volgt willen de députés niet onderdoen voor elkaar en er ontstaat een opbod aan nietigverklaringen van bestaande privilegies.(*)
De morgen van 5 augustus 1789 zijn een dertigtal decreten gestemd . Het Ancièn Régime gebaseerd op privilegies en verschillende standen is in één nacht, door een extraordinaire sociale omwenteling, ineengestort.
http://revolution.1789.free.fr/Noailles.htm
duc d´Aiguillon (1761-1800) |
(*) o.a de duc d´Aiguillon pleit voor fiscale evenredigheid , duc de la Rochefoucald-Liancourt pleit voor vrijlating van de zwarten, bisschop de la Fare pleit voor afschaffing van de privilegies van de clerus.
http://revolution.1789.free.fr/Aiguillon.htm
http://fr.wikipedia.org/wiki/Anne_Louis_Henri_de_La_Fare
http://fr.wikipedia.org/wiki/Armand_D%C3%A9sir%C3%A9_de_Vignerot_du_Plessis
http://fr.wikipedia.org/wiki/Fran%C3%A7ois_Alexandre_Fr%C3%A9d%C3%A9ric_de_La_Rochefoucauld-Liancourt
-
Gérard de Lally Tollendal (1751-1830) |
- Lally-Tollendal, député van de adel, vraagt, om de band tussen het nieuwe regime en de koning te behouden, Louis XVI uit te roepen tot ´´ Restaurateur de la liberté française ´´
http://revolution.1789.free.fr/Lally_Tollendal.htm
http://fr.wikipedia.org/wiki/G%C3%A9rard_de_Lally-Tollendal
- Op 11 augustus 1789 worden de beslissingen door de Assemblée gedecreteerd : o.a. de afschaffing van privilegies, de civile en fiscale gelijkheid , de afschaffing van de koopbaarheid van gerechtelijke functies .
- Het leger zal voortaan de eed van trouw afleggen ´´à la Nation, au Roi et à la Loi `` , een duidelijk teken dat de militaire macht van de koning wordt beperkt.
Déclaration des droits de l´homme et du citoyen
http://home.nordnet.fr/~blatouche/E6.html
- Op 11 juli 1789 had La Fayette reeds een motie ingediend om een ´´déclaration des droits de l´homme et du citoyen´´ op te nemen in een grondwet (constitution).
Mirabeau, Talleyrand, Mounier en Sieyès waren de voornaamste redacteurs.
Bij het opstellen van die verklaring in de periode 21 - 26 augustus 1789 werd er bijwijlen heftig gedebatteerd, en werd het voorstel van Mirabeau, om ook een " verklaring van de plichten " (déclaration des devoirs) op te stellen, verworpen.
http://www.histoire-image.org/pleincadre/index.php?i=285
De uiteindelijke verklaring veroordeelt het absolutisme van de monarchie en de gemeenschap van standen. Ze waarborgt de individuele vrijheid, de gelijkheid van de burger, het recht op eigendom, de vrijheid van godsdienst, vrijheid van meningsuiting en toegang tot publieke functies .
Er zijn ook lacunes in de verklaring, zo is er geen sprake van de slavernij, de rechten van de vrouw, het recht op arbeid, algemeen stemrecht...
Préambule de la déclaration des droits de l´homme |
Déclaration des doits de l´homme |
http://www.cosmovisions.com/ChronoRevolutionDeclarationDroits.htm
http://www.assemblee-nationale.fr/histoire/dudh/1789.asp
http://home.nordnet.fr/~blatouche/Droithomme.html
- In de Assemblée constituante tekenen zich , met het in rechte verdwijnen van de standen, een viertal strekkingen af.
Monarchistes, de hogere adel en geestelijkheid die voorstander blijven van het Ancien Régime.
Monarchiens ,de bourgeois en de lagere adel die een parlementaire monarchie voorstonden, naar Engels model.
Patriotes of Constitutionnels , vooral de députés van de Tiers, met o.a. La Fayette, Talleyrand, abbé Sieyès, Barnave , Mirabeau, die een verder doorgedreven hervorming nastreefden.
Démocrates, met Robespierre en abbé Grégoire die ijveren voor o.a. algemeen stemrecht .(suffrage universel)
Talleyrand |
http://www.histoire-en-ligne.com/spip.php?article275
Journeaux |
Marat (1743-1793) |
Desmoulins (1760-1794) |
Loustalot (1761-1790) |
http://home.nordnet.fr/~blatouche/D8.html
http://fr.wikipedia.org/wiki/Jean-Paul_Marat
http://www.histoire-en-ligne.com/spip.php?article237
http://revolution.1789.free.fr/Marat.htm
http://fr.wikipedia.org/wiki/Camille_Desmoulins
http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89lis%C3%A9e_Loustalot
http://revolution.1789.free.fr/Loustallot.htm
http://fr.wikipedia.org/wiki/Liste_des_journaux_parus_sous_la_R%C3%A9volution_fran%C3%A7aise
le droit de Veto
- Ondertussen wordt er in de Assemblée gewerkt aan een grondwet en debatteren de députés, over de rol van de koning bij de besluiten die in de Assemblée genomen worden.
De Monarchiens, met Mounier, Lally-Tollendal, Clermont-Tonnerre, Bergasse, Malouet e.a. willen de koning een absoluut vetorecht (droit de veto absolu) toekennen.
De Patriotes met Barnave, Duport, Lameth en de Club Breton willen het vetorecht beperken in de tijd.
Abbé Sieyès gaat nog een stap verder en verdedigt de stelling , dat de Assemblée beslist en dat de koning uitvoert.
Mirabeau vindt dat het de koning toekomt om de wetten te bekrachtigen.(*)
La Fayette poogt een consensus te bereiken.
(*) Volgens Mirabeau, voorstander van een monarchie constitutionnelle, is de scheiding der machten met vetorecht door de koning de veiligste bestuursvorm om niet over te gaan naar een dictatuur van de aristocratie.
- De Monarchiens overwegen op een bepaald moment de Assemblée over te brengen naar Tours, waar de druk van de oppositie minder groot is, maar Louis XVI wijst het voorstel af.
- De aanhangers van het Palais- Royal (*) met o.a. Desmoulins en Loustalot ruien het volk op om de Assemblée onder druk te zetten om tegen het vetorecht te stemmen en creëren een gespannen atmosfeer, temeer omdat de voortdurende voedselschaarste de Assemblée weinig populair maakt bij het gewone volk. Bovendien verwarden de gewone mensen het vetorecht met nieuwe belastingen of een of ander onheil.
Philippe,duc d´Orleans (1774-1793) |
Philippe, duc d´Orleans was pair de France en een van de rijkste edelen van Frankrijk . Hij was tevens grootmeester van de vrijmetselarij. Hij verbleef in het Palais-Royal en de leider van een groep die streefde naar een Monarchie constitutionnelle. Hij had echter ook de ambitie om op de troon te komen, eventueel als regent, en ondersteunde geldelijk alle mogelijke actiegroepen, clubs en gazetten gericht tegen de toenmalige Monarchie.
http://fr.wikipedia.org/wiki/Louis_Philippe_d%27Orl%C3%A9ans_(1747-1793)
- Wanneer de besluiten van 4 en 5 augustus ter bekrachtiging aan de koning worden voorgelegd, tracht hij er zich met een manoeuvre aan te onttrekken (*)
(*) De koning stelde voor de decreten te publiceren, in plaats van ze af te kondigen. De decreten werden inderdaad gedrukt, maar niet verspreid.
- Op 30 augustus 1789 gaat de la Fage, marquis de Saint-Huruge, een agitator in dienst van de duc d´Orleans , aan het hoofd van een bende van 1500 man, naar de Assemblée om de intrekking van het vetorecht te eisen. Wanneer la Fayette hiervan wordt verwittigd laat hij hem door de Garde nationale aanhouden. Loustallot, ook in dienst van het Palais Royal, tracht via de bijeenroeping van de districten het vetorecht tegen te houden, maar mislukt. De vergaderingen op het Palais Royal worden verboden. Loustalot en Desmoulins moeten onderduiken
http://fr.wikipedia.org/wiki/Marquis_de_Saint-Huruge
http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89lis%C3%A9e_Loustalot
- Op 11 september 1789 wordt de koning een vetorecht(*), beperkt in de tijd , toegekend.
(*) Het vetorecht was niet geldig in geval van fiscale geschillen.
- Op 14 september 1789 vaardigt de koning, uit vrees voor onlusten, het bevel uit om het Régiment de Flandre, een van de oudste regimenten uit het Franse leger en betrouwbaarder dan de Gardes Françaises, naar Versailles te laten komen.
- Veel Parijzenaars zijn ontevreden over de beslissingen van de Assemblée zoals het vetorecht van de koning en het feit dat er geen algemeen stemrecht is (suffrage universel).(*)
- Het ontbreken van algemeen stemrecht stuitte op hevige kritiek van Robespierre, Desmoulins en Marat.
(*) Volgens een decreet van 29 september 1789 hadden enkel de actieve mannelijke burgers, vanf de leeftijd van 25 jaar en die minimum 1 jaar in het kanton woonden, stemrecht, indien ze een cijns betaalden gelijk aan 3 dagen salaris.
De aristocraten (adel en bourgeoisie) waren er niet voor te vinden stemrecht te verlenen aan de grote massa die grotendeels ongeletterd was en de facto gemakkelijk manipuleerbaar.
Desmoulins argumenteerde dat de filosoof Jean-Jacques Rousseau of de dramaturg Pierre Corneille met die regelgeving niet hadden kunnen stemmen. Marat aanvaardde bovendien niet dat de minder begoeden ambtshalve werden uitgesloten. Robespierre en abbé Grégoire bestreden tevergeefs het decreet in de Assemblée .
http://www.assemblee-nationale.fr/histoire/Robespierre1790.asp
De oktoberdagen van 1789
*** Sinds het uitvaardigen van de decreten van 4-5 augustus 1789 en afkondiging van de Constitution met de «déclaration des droits de l´homme et du citoyen» op 24 augustus 1789 trachtte Louis XVI de loop van de Revolutie te remmen.
De Assemblée was van plan op 5 october 1789 de koning te vragen de genoemde decreten zonder meer te ratificeren.***
Verschillende gebeurtenissen zijn aanleiding voor wat genoemd wordt «journées révolutionnaires du 5 et 6 octobre 1789»
- In de herfst van 1789 is in Parijs een gebrek aan meel, ondanks de goede oogst van dat jaar. (*)
(*) Verschillende historici zijn van mening dat de faction Orleaniste de schaarste organiseerde door tarwe achter te houden
- De aankomst op 23 september 1789 van het Régiment de Flandres in Versailles verhoogt de onrust onder de bevolking. Louis XVI had het regiment, dat bekend stond voor zijn trouw aan de kroon, laten overkomen om de beveiliging van Versailles te verzekeren.
- De pers die aan de kant van de patriotes staat eist in «ami du peuple» , bij monde van Marat, dat de Assemblée moet ontbonden worden, vermits er geen vooruitgang wordt geboekt.
- De clan van het Palais Royal vreest haar invloed op het verloop van de Revolutie te verliezen en roept op dat « Le roi doit venir à Paris», in de gazet «Révolution de France et du Brabant» van Desmoulins.
- Tijdens een banket in de salle de l´Opera op 1 en 3 oktober 1789 ,waar de officieren van het Régiment de Flandres aanwezig zijn, vervangen officieren de tricolore cocarde door een witte cocarde, kleur van de monarchie (*). Er wordt ook openlijk gesproken om de Assemblée met geweld te ontbinden.
(*) Andere bronnen spreken over het vertrappelen van de tricolore cocarde.
Wanneer de berichten hierover in Parijs doorsijpelen, grijpen revolutionairen dit aan om het volk verder op te hitsen en eisen verbod van de witte cocarde.
- Op 4 oktober 1789 verzamelt zich een menigte bij het Palais Royal. Enkele vrouwen van lage komaf schreeuwen slogans als «Mort à la Reine» en «Mort aux aristocrates»
Tocht van de vrouwen naar Versailles |
(*) De wapens werden er bewaard door abbé Lefebvre, die op 14 juli 1789 buskruit had verstrekt aan de opstandelingen. Hij ontsnapt ternauwernood aan ophanging.
- Wanneer alarm wordt geslagen stroomt het volk toe en Santerre komt aan met een colonne uit zijn faubourg Saint-Antoine.
- Uiteindelijk vormt er zich een groep van 5000 à 6000 vrouwen,waaronder Hulin en Maillard met de bijnaam Tape-dur (de knokker), samen met Santerre overwinnaars van de Bastille.
http://fr.wikipedia.org/wiki/Antoine_Joseph_Santerre
http://fr.wikipedia.org/wiki/Pierre-Augustin_Hulin
http://fr.wikipedia.org/wiki/Stanislas-Marie_Maillard
(*) Historici menen dat dit georkestreerd was door de duc d´Orleans, om enerzijds de koning de decreten van 4 augustus 1789 te laten ratificeren, en anderzijds de koning te dwingen naar Parijs te komen. De voortrekkers van de optocht zouden door hem hiervoor betaald zijn.
http://www.histoire-image.org/site/etude_comp/etude_comp_detail.php?i=864
Een deel van de groep met Maillard en aangevoerd door Théroigne de Méricourt trekt naar Versailles.
http://fr.wikipedia.org/wiki/Th%C3%A9roigne_de_M%C3%A9ricourt
- Wanneer la Fayette aankomt vraagt Bailly hem naar Versailles te gaan om verslag uit te brengen over de onrust die heerst in Parijs en de koning te vragen de Gardes de Flandres terug te trekken. Na lang haarzelen vertrekt La Fayette uren later met 1500 man van de Garde Nationale naar Versailles.
Maillard bestijgt de tribune en leest een verklaring voor waarin gevraagd wordt om brood en de bestraffing van de soldaten die de tricolore cocarde hebben onteerd. .
- Toen men in Versailles vernam dat er een menigte op komst was, stelt de minister van binnenlandse zaken de comte de Saint-Priest stelt de koning voor zijn familie in Rambouillet in veiligheid te brengen, maar Marie-Antoinette weigert haar man te verlaten.
http://fr.wikipedia.org/wiki/Fran%C3%A7ois-Emmanuel_Guignard_de_Saint-Priest
Ondertekening van de decreten |
(...) J´accepte purement et simplement les articles de la Constitution et la Déclaration des droits de l´homme que l´Assemblée m´a présentés (...)
PV van Assemblée ondertekend door Louis XVI |
- Om 22.30 h komt La Fayette met zijn Garde Nationale aan in Versailles, en verzekert de bewaking van het Château de Versailles.
De koning ontvangt hem eerder koel. Het hof verdenkt hem ervan, zoals Cromwell in 1649, de macht te willen grijpen.(*)
(*) Cromwell greep in 1649, na de dood van Charles I, de macht en riep de republiek uit.
Aankomst van de dames in Versailles |
(*) Wie het hek van het kasteel geopend heeft is niet opgehelderd. Waarschijnlijk was «Jourdan le coupe tête» de moordenaar van de lijfwachten. Volgens historici was op dat moment het leven van de koningin in gevaar.
- La Fayette en enkele van zijn manschappen komen tussen en slagen erin de gemoederen even te bedaren.
-Het volk wil zekerheid over de aanwezigheid van de koning en roept ´´ le roi au balcon!´´
Wanneer Louis XVI met La Fayette op het balcon verschijnt weerklinkt: ´´ Vive le roi `´ en ´´à Paris´´ (*)
Ook Marie-Antoinette verschijnt met la Fayette op het balkon en nu wordt er ´´ vive la reine´´ geroepen.
- De koning kan niet anders dan ingaan op het verzoek en aanvaardt om zich in Parijs te vestigen.
- Louis XVI hoopt nochtans dat de Assemblée zijn vertrek zou weigeren, waar trouwens Mounier op aanstuurt, maar Mirabeau en Barnave vereidelen het opzet.
(*) Het volk dacht dat de voedselbevoorrading beter zou worden indien de koning in Parijs zou verblijven.
- Om 13.00 h vertrekt de koning met zijn gevolg, begeleid door de Gardes nationaux, naar Parijs. De Gardes du corps maken de reis mee, ongewapend en blootshoofds.
Onderweg zong de menigte : « Nous ramenons le boulanger, la boulangère et le petit mitron»
- In Parijs wordt de koning verwelkomd door Bailly, die hem de sleutels van de stad overhandigt. Hij neemt om 22.00 h zijn intrek in het Palais des Tuileries .
Palais des Tuileries (1865) |
Palais du Louvre - des Tuileries |
*** Er rijzen vragen bij het optreden van la Fayette en de duc d´Orleans die door sommigen verdacht worden van een complot.
Plan Versailles 1789 |
- Waarom was het kasteel in de nacht van 5 op 6 october niet beter bewaakt?
- Waarom was de duc d´Orleans in Versailles en liet hij zich toejuichen op de place d´Armes ?
- Waarom werd la Fayette gewantrouwd door Marie-Antoinette ?
*** De macht van Louis XVI is aangetast. Nu hij zetelt in Parijs heeft hij minder bewegingsvrijheid en wordt hij sneller geconfronteerd met de wispelturigheid van de Parijzenaars.
De Monarchiens die hoopten op een sterke constitutionele monarchie zijn ontgoocheld .
De Patriotes, op voorstel van Barnave, stemmen het besluit om ook de Assemblée naar Parijs te verhuizen.
- Mercy d´Argenteau en de la Marck zullen Marie-Antoinette overtuigen steun te zoeken bij Mirabeau.
- De duc d´Orleans zal de wijk nemen naar Engeland
Bronnen
Wereldgeschiedenis vol 10 (ISBN 978 90 776 8695 9)
Wereldgeschiedenis in beeld (ISBN 978 1 40548 167 0)
http://www.diagnopsy.com/Revolution/index.htm
http://www.histoire-france.net/epoque/revolution-francaise.html#lien1
http://home.nordnet.fr/~blatouche/revolution.html
http://revolution.1789.free.fr/page-1.htm
http://www.cosmovisions.com/ChronoRevolutionFrancaise.htm
http://www.liberte.ch/1995/05/10/la-declaration-des-droits-de-lhomme-et-du-citoyen-du-26-aout-1789-2/
http://fr.wikipedia.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:D%C3%A9put%C3%A9_fran%C3%A7ais_en_1789-1791
http://fr.wikipedia.org/wiki/Liste_des_d%C3%A9put%C3%A9s_des_%C3%89tats_g%C3%A9n%C3%A9raux_de_1789,_par_ordre,_bailliage_et_s%C3%A9n%C3%A9chauss%C3%A9e#S.C3.A9n.C3.A9chauss.C3.A9e_de_Castelnaudary.
http://fr.wikipedia.org/wiki/Portail:R%C3%A9volution_fran%C3%A7aise
www.fr.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9volution_fran%C3%A7aise
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k24329w/f1.image
http://www.histoire-en-ligne.com/spip.php?article168
http://les.guillotines.free.fr/
http://pm.lasseron.free.fr/ie/rev00.htm
http://www.histoire-france.net/epoque/revolution-francaise#lien3
Geen opmerkingen:
Een reactie posten