La Révolution Française ( deel 16 - De val en de dood van Robespierre)

In deel 16 volgen we het complot tegen Robespierre dat leidt tot zijn zelfmoordpoging en zijn uiteindelijke terechtstelling.
De terechtstelling van Robespierre kan ook beschouwd worden als het einde van de Franse Revolutie.

De Franse Revolutie - Index -
http://dirkdrubbel.blogspot.com/2011/12/la-revolution-francaise-index.html


Het complot 

- Robespierre is wel op het toppunt van zijn macht maar stilaan komt er toch tegenstand van oude Dantonisten, van lieden die zich door hem bedreigd voelen, van hen die een einde van de terreur willen en nog anderen die hem een hang naar dictatuur verwijten.

- In de lente van 1794 krijgt hij weerwerk van o.a. Bourdon de l´Oise, een Dantonist en van Fouché een représentant en mission die werd teruggeroepen.

Bourdon de l'Oise

- Bourdon de l´Oise, député van de Convention en lid van het Comité de Sûreté générale  komt in aanvaring met Robespierre wanneer hij eind 1793 generaal Rossignol laat afzetten wegens onbekwaamheid. Op 20 maart 1794 laat hij het decreet stemmen, tegen de zin van Couthon en Robespierre,  voor de aanhouding van Héron, een agent de Comité de Sûreté générale op beschuldiging goede patriotes te hebben opgesloten.   

- Fouché was een représentant en mission in Lyon, die na de val van de opstandelingen werd teruggeroepen en verwachtte aangeklaagd te worden voor zelfverrijking.

http://fr.wikipedia.org/wiki/Fran%C3%A7ois-Louis_Bourdon
http://fr.wikipedia.org/wiki/Jean_Antoine_Rossignol
http://fr.wikipedia.org/wiki/Louis_H%C3%A9ron
http://fr.wikipedia.org/wiki/Joseph_Fouch%C3%A9

- Reeds op 24 mei 1794 zijn er tekenen van een complot tegen Robespierre door een negental députés van de Montagne, die zich om een of andere reden bedreigd voelen : Lecointre, Fréron, Barras, Courtois, Garnier de l´Aube, Rovère, Thirion, Tallien en Guffroy.

- Lecointre, veroordeelde de tirannieke houding van Robespierre.
- Courtois en Garnier de l´Aube waren vrienden van Danton.
- Fréron, Rovère en Barras waren représentants en mission, die door het Comité de Salut public waren teruggeroepen en dreigden voor de tribunal révolutionnaire terecht te komen.
- Thirion werd in 1793 een hevige tegenstander van Robespierre.
- Tallien keert zich tegen Robespierre wanneer die zijn maitresse. Theresa de Cabarrus (*), gescheiden van de marquis de Fontenay, laat aanhouden.
- Guffroy was een lid van het Comité de Sûreté générale en député die wegens zijn oneerlijke polemieken uit de club des Jacobins werd gezet.

Thérésa de Cabarrus

(*) Theresa de Cabarrus behoort van huis uit tot het kamp van de Girondins.
Wanneer zij in Bordeaux wordt aangehouden vraagt ze hulp aan de représentant en mission Tallien, die op haar verliefd wordt en haar laat vrijlaten. Ze slaagt erin velen van de guillotine te redden, wat haar de naam « Notre-Dame de Bon Secours » oplevert. Onder haar invloed versoepelt hij het terreurbewind  en wordt hierop door Robespierre teruggeroepen naar Parijs om zich te verantwoorden. Theresa de Cabarrus vergezelt hem maar wordt aangehouden, op grond van een decreet van 16 april 1793 dat een ci-devant  nobele verbood te verblijven in Parijs en in havensteden.
( Een ci-devant nobele is een nobele van tijdens het Ancien Régime)

Wanneer ze op het punt staat te verschijnen voor het tribunal révolutionnaire schrijft ze een brief naar Tallien met de woorden : « Je meurs d'appartenir à un lâche. »
http://fr.wikipedia.org/wiki/Th%C3%A9r%C3%A9sa_Tallien

Jean-Lambert Tallien

Het zijn die woorden die bij Tallien een déclic teweegbrengen om zich volop tegen Robespierre te keren.
http://fr.wikipedia.org/wiki/Jean-Lambert_Tallien
  









http://fr.wikipedia.org/wiki/Laurent_Lecointre
http://fr.wikipedia.org/wiki/Louis_Marie_Stanislas_Fr%C3%A9ron
http://fr.wikipedia.org/wiki/Paul_Barras
http://fr.wikipedia.org/wiki/Stanislas_Joseph_Fran%C3%A7ois_Xavier_Rov%C3%A8re
http://fr.wikipedia.org/wiki/Jean-Lambert_Tallien
http://fr.wikipedia.org/wiki/Edme-Bonaventure_Courtois
http://fr.wikipedia.org/wiki/Garnier_de_l%27Aube
http://fr.wikipedia.org/wiki/Didier_Thirion
http://fr.wikipedia.org/wiki/Armand-Joseph_Guffroy
http://fr.wikipedia.org/wiki/Th%C3%A9r%C3%A9sa_Cabarrus


- Op 8 juni 1794 laat, tijdens een optocht op het feest van «l'Être suprême», Lecointre zich uit over Robespierre en noemt hem een «Pontife» (*).
(*) Volgens bronnen zou Robespierre die woorden hebben opgevangen.

- De weerklank van het feest van «l'Être suprême» heeft een enorme weerklank in Europa. De coalitie is oorlogsmoe en ziet Robespierre, die het atheïsme heeft bestreden en de vrijheid van cultus heeft verdedigd, als de sterke man van Frankrijk (*) die alle partijen heeft bedwongen en als de figuur waarmee een compromis kan bereikt worden.
(*) Robespierre werd in buitenlandse kranten spottend Maximilien I genoemd.

- Na het optreden van Robespierre op het feest van «l'Être suprême», werden de verdenkingen dat hij aanstuurde op een dictatuur(*) sterker.
(*)  Er circuleren zelfs (absurde?) geruchten als zou Robespierre aansturen op vredesonderhandelingen met Oostenrijk, Louis XVII als koning uit te roepen en zelf als regent te regeren.

-Binnen het Comité de Salut public ontstaat tweedracht.
Collot d´Herbois en Billaud-Varenne keren zich tegen Robespierre omwille van zijn beleid, terwijl Lindet hem de executie van Danton niet kan vergeven.
Er ontstaat tevens rivaliteit tussen Saint-Just en Carnot, die gesteund wordt door Prieur de la Marne.  
http://fr.wikipedia.org/wiki/Pierre-Louis_Prieur

Collot d´Herbois
(1749-1796)

- Collot d´Herbois en Fouché, die zich als représentant en mission in Lyon hadden misdragen en zichzelf door plundering hadden verrijkt, voelden zich bedreigd wetend dat Robespierre hiervan door hun voorganger Couthon op de hoogte was gebracht.
- Billaud-Varenne aanvankelijk een medestander van Robespierre was een tegenstander van de «loi du 22 plairial an II» en wou de oorlog beëindigen van zodra de vijandelijke troepen Frankrijk hadden verlaten . Hij wendde zich af van Robespierre die hij verdacht van aan te sturen op een dictatuur.
- Bourdon de l´Oise, Merlin de Douai en Tallien waren eveneens tegenstanders van de «loi du 22 plairial an II» die in feite de mogelijkheid gaf aan het Comité de Salut public om leden van de Convention voor het tribunal révolutionnaire te brengen zonder dat de Convention geraadpleegd werd.

http://fr.wikipedia.org/wiki/Collot_d%27Herbois
http://fr.wikipedia.org/wiki/Joseph_Fouch%C3%A9
http://fr.wikipedia.or1756-1819g/wiki/Billaud-Varenne
http://fr.wikipedia.org/wiki/Bourdon_de_l%27Oise
http://fr.wikipedia.org/wiki/Merlin_de_Douai


- In het Comité de Sûreté générale heeft Robespierre, onder invloed van Vadier, behalve Le Bas en David, enkel tegenstanders.
De tegenstand ontstond toen er binnen het comité een « bureau de police générale» werd gevormd onder leiding van het triumviraat Robespierre, Couthon en Saint-Just.
http://fr.wikipedia.org/wiki/Marc_Guillaume_Alexis_Vadier
http://fr.wikipedia.org/wiki/Philippe-Fran%C3%A7ois-Joseph_Le_Bas
http://fr.wikipedia.org/wiki/Jacques-Louis_David



Vadier
(1736-1828)

 - Vadier tracht op 15 juni 1794 Robespierre,  te compromitteren met de affaire (*) Cathérine Théot.
Hij komt, in naam van de twee comités, met een rapport naar de Convention waarin hij gewag maakt van een samenzwering en waarbij hij insinueert dat Cathérine Théot in dienst zou zijn van een mogelijke dictator.  
Hij zegt niet dat bij Théot een brief aan Robespierre werd gevonden waarin ze hem haar «premier prophète» noemt en hij dus de nieuwe Messias zou kunnen zijn. Hij vermeldt evenmin dat Robespierre «dom Gerle» een «certificat de civisme» bezorgde en dat de schoonzus van Maurice Duplay ook Cathérine Théot frequenteerde.  
Hierop decreteert de Convention dat Théot en Gerle voor het tribunal révolutionnaire moeten verschijnen en dat het rapport van Vadier naar het leger en alle communes wordt gestuurd. 

Catherine Théot

(*) - Catherine Théot was een waarzegster die zich «Mère de Dieu» noemt en de komst van een nieuwe Messias voorspelt, die zich over de armen zal ontfermen.
- Antoine Gerle, één van haar volgelingen, is een uitgetreden kartuizermonnik en gewezen député van de Constituante, die ook «dom Gerle» genoemd wordt.
- Maurice Duplay was een schrijnwerker en  gezworene bij het tribunal révolutionnaire. die
Robespierre opnam in zijn huisgezin na het bloedbad op het Champ de Mars op 17 juli 1791 . 




- Robespierre slaagt er evenwel in om het Comité de Salut public op 26 juni 1794 te laten beslissen Théot en Gerle niet(*) te vervolgen. 
(*) Deze beslissing die indruiste tegen het decreet van de Convention was een overwinning voor Robespierre, maar zal later als argument gebruikt worden om hem van dictatuur te beschuldigen.

http://fr.wikipedia.org/wiki/Catherine_Th%C3%A9ot
http://fr.wikipedia.org/wikisi/Christophe_Antoine_Gerle
http://fr.wikipedia.org/wiki/Maurice_Duplay

*** Na de overwinning van Jourdan op 26 juni 1794 te Fleurus verdwijnt het gevaar dat de coalitie Frankrijk zou binnenvallen en bij velen groeit het besef dat het handhaven van een regime van terreur niet langer houdbaar is.***

Dubois-Crancé

- Op 28 juni 1794 gaat Robespierre tijdens een woelige vergadering van het Comité de Salut public in de tegenaanval en noemt verschillende van zijn collega´s  contrarevolutionair en vraagt de toepassing van de «loi du 22 plairial an II» voor een negental leden waaronder Tallien, Fouché, Bourdon 
de l´Oise, Dubois-Crancé ...

Billaud-Varenne
(1756-1819)

http://fr.wikipedia.org/wiki/E- Billaud-Varenne verzet zich tegen Robespierre : «frapper nos collègues. C'est ainsi que faisaient les Hébertistes. Nous stommes ici six qui professons le dogme de l'intégrité de la rreprésentation nationale. Je te déclare que tu n'arriveras à elle qu'à travers nos cadavres sanglants.»
dmond_Louis_Alexis_Dubois_de_Cranc%C3%A9






- Hierop verlaat Robespierrre de vergadering en blijft afwezig tot 23 juli 1794. 
Hij blijft weg uit de reguliere vergaderingen van het Comité de Salut public neemt niet deel aan de vergaderingen van de Convention maar blijft wel actief in de club des Jacobins.

- Na de «loi du 22 plairial an  II»  neemt het aantal terechtstellingen stelselmatig toe. 
Aristocraten, bourgeois, courtisanes, kunstenaars, schrijvers, priesters, boeren, soldaten niemand ontsnapt aan de terreur.
- Velen komen voor  het tribunal révolutionnaire na een aanklacht door een persoonlijke vijand of rivaal om redenen van private aard zoals jaloezie, meningsverschillen, rancunes e.d.
- In de gevangenissen (*) werden ook «mollen» ondergebracht wiens taak het was zo gezegde complotten aan het licht te brengen.    
(*) De bekendste gevangenissen tijdens de revolutie waren : prison de l´Abbaye, prison des Carmes, la Conciergerie, prison du Luxembourg, prison Saint-Lazare, hôpital de Bicêtre, le Temple ...

- Na de  «loi du 22 plairial an  II» organiseerden het Comité de Sûreté générale met medeweten van enkele leden van het Comité de Salut public, (*) in het bijzonder Barère een eliminatie van gevangenen in de overvolle gevangenissen, onder voorwendsel dat er een muiterij was uitgebroken. Dit procedé werd «conspiration des prisons»
(*) Het triumviraat Robespierre, Saint-Just en Couthon zou hier niet van op de hoogte zijn geweest.
http://fr.wikipedia.org/wiki/Bertrand_Bar%C3%A8re

- Bekende slachtoffers van de laatste terreurdagen zijn  Osselin, Chénier en de Loizereolles. 

- Charles-Nicolas Osselin, een député behorend tot de Montagne en lid van het Comité de Sûreté générale, werd op 13 november 1793 aangehouden wegens een verhouding met een geëmigreerde en het vrijlaten van gevangenen. Hij werd op 26 juni 1794 terechtgesteld beschuldigd van het opzetten van een complot in de gevangenis. 

Chénier in Saint-Lazare
(in het midden)

André Chenier

- André Chénier was een dichter en royalist die gepoogd had stemmen te kopen om Louis XVI te redden bij zijn proces. Hij werd op 7 maart 1794 opgesloten in prison Saint-Lazare en zijn poging tot omkoping was voldoende om hem zonder proces terecht te stellen op 25 juli 1794. 

- Jean de Loizerolles werd aangehouden en samen met zijn vrouw en zoon François de Loizerolles opgesloten in prison Saint-Lazare. Bij het noteren van de naam op de akte van inbeschuldigingstelling werd verkeerdelijk de naam van de zoon genoteerd. Tijdens de zitting werd de fout door de rechter  Coffinhal hersteld. Jean de Loizerolles werd op 26 juli 1794 terechtgesteld. Later werd verteld dat de vader de plaats van de zoon had ingenomen om hem van de terechtstelling te redden.

http://fr.wikipedia.org/wiki/Jean-Baptiste_Coffinhal
http://fr.wikipedia.org/wiki/Charles-Nicolas_Osselin
http://fr.wikipedia.org/wiki/Andr%C3%A9_Ch%C3%A9nier
http://www.executedtoday.com/2008/07/26/1794-loizerolles-conspiracy-of-the-prisons-saint-lazare/
http://man.uscr.it/index.php?post/2011/05/07/Enqu%C3%A8te-manuscrite-sur-l-affaire-Loizerolles
http://books.google.be/books?id=2y260PEDVDYC&printsec=frontcover&hl=nl&source=gbs_ge_summary_
r&cad=0#v=onepage&q&f=false
http://books.google.nl/books?id=2y260PEDVDYC&pg=PA15&lpg=PA1
5&dq=Loizerolles+ou+L'H%C3%A9ro%C3%AFsme+paternel&source=bl&ots=a5CJYzjv8m&sig=uPrKM8a88hjUpGfVjqk3WS
1nhUI&hl=nl&sa=X&ei=NuI8T535M4OE-wbn1sDXBQ&ved=0CFcQ6AEwBg#v=onepage&q=Loizerolles%20ou%20L'H%C3%A9ro%C3%AFsme%20paternel&f=false


Poging tot verzoening

- Robespierre is een patriot van het bestuur  maar geen vechter zoals Saint-Just of een redenaar zoals Danton .
Hij wordt achterdochtig en heeft, ten onrechte, het gevoel dat het Comité de Salut public hem wil elimineren.

- Hij maakt hierbij de fout zijn tegenstanders verder te vervolgen. Zo slaagt hij erin Dubois-Crancé (*) en Fouché uit de club des Jacobins te zetten.
(*) Dubois-Crancé werd bij het beleg van Lyon verweten een te toegevend voorstel te hebben gedaan aan de opstandelingen.

Joseph Fouché
(1759-1820)

- Fouché , een Girondin en later Montagnard was extremist zoals Hébert, en verantwoordelijk voor een wrede repressie te Lyon. Hij werd op 27 maart 1794 door Robespierre teruggeroepen en voelde zich door hem bedreigd. Hij voelde aan dat hij enkel zou overleven als Robespierre verdween.
http://fr.wikipedia.org/wiki/Joseph_Fouch%C3%A9

- De leden van het Comité de Sûreté générale, behalve David en Lebas, sluiten zich aan bij Robespierre´s tegenstanders in het Comité de Salut public. 

François de Boissy d'Anglas

-  De anti-Robespierristes zoeken steun bij « la Plaine» (*)
In hun rangen huizen verschillende intelligente leden, overtuigde republikeinen, maar voorstanders van orde en tegenstanders van extremisme, met als leiders Sieyès, Cambacérès, Boissy d´Anglas, Durand de Maillane, Féraud e.a.

(*) «la Plaine» door de Montagnards «les crapauds du Marais» genoemd is de grootste fractie binnen de Convention, die telkens de kant kiest van de sterkste zowel in de eliminaties van de Girondins, de Hébertistes en de Dantonistes als bij arbitraire maatregelen zoals de «lois de Ventôse» en de «loi du 22 plairial an II». Ze rekenen erop dat de extremisten zichzelf vernietigen waarna zij dan aan de macht kunnen komen.

http://fr.wikipedia.org/wiki/Emmanuel-Joseph_Siey%C3%A8s
http://fr.wikipedia.org/wiki/Jean-Bertrand_F%C3%A9raud
http://fr.wikipedia.org/wiki/Jean-Jacques-R%C3%A9gis_de_Cambac%C3%A9r%C3%A8s
http://fr.wikipedia.org/wiki/Fran%C3%A7ois-Antoine_de_Boissy_d'Anglas
http://fr.wikipedia.org/wiki/Pierre-Toussaint_Durand_de_Maillane

- « la Plaine» wordt uiteraard ook bewerkt door de Robespierristes en in messidor  ontstaat er een periode van statusquo tijdens dewelke Barère pogingen onderneemt om de partijen bij elkaar te brengen.

- Op 23 juli 1794 heeft een plenaire vergadering plaats van de twee comités.
Saint-Just neemt het woord en weerlegt, hierbij gesteund door David, de beschuldigingen van tirannie aan het adres van Robespierre.

Jean Baptiste Amar

- Wanneer Robespierre het woord neemt heeft hij het over zijn vijanden, die hij niet bij naam noemt maar ze aanduidt door er allusie op te maken : Vadier,Amar, Jagot, Billaud-Varenne en Collot d´Herbois. 
http://fr.wikipedia.org/wiki/Jagot
http://fr.wikipedia.org/wiki/Jean-Pierre-Andr%C3%A9_Amar









- Billaud-Varenne riposteert :« Nous sommes tes amis, nous avons toujours marché ensemble !» terwijl Barère verwoede pogingen onderneemt om de gemoederen te bedaren.  

- Saint-Just krijgt de opdracht om voor de Convention een rapport te maken over de politieke situatie.

Saint-Just

- Saint-Just vraagt de macht te concentreren bij iemand die hij niet bij naam noemt maar die hij omschrijft als : « un homme pur, populaire, dévoué et sans ambition, qui n'accaparera pas le gouvernement, mais le dirigera au mieux des intérêts de la République » waarmee hij Robespierre bedoelt.









- De leden reageren terughoudend maar nadat beide partijen enkele toegevingen (*) hebben gedaan, blijft na de vergadering de hoop bestaan dat de plooien kunnen worden platgestreken.
(*)Zo aanvaardt Saint-Just dat vier compagnies kanonniers uit Parijs, bekend als trouwe aanhangers van Robespierre,  overgeplaatst worden naar het armeée du Nord.   

Bertrand Barère

- Barère beroemt zich erop dat hij de crisis heeft bedwongen en ook Billaud-Varenne en Collot d´Herbois beschouwen de crisis als afgewend. 
De leden van het Comité de Sûreté générale echter, die door Robespierre  met naam en toenaam werden genoemd als zijn tegenstanders, vrezen dat het Comité de Salut public hen uiteindelijk zal laten vallen, wat hun ondergang zou betekenen, en trachten opnieuw vruchteloos steun te vinden bij de Marais. 





- Fouché van zijn kant tracht een klimaat van angst te creëren en iedereen te doen geloven dat ook hij op de lijst zou kunnen staan om op het schavot terecht te komen.   

- Robespierre trekt zich terug (*) ten huize Duplay en werkt aan zijn politiek testament. 
(*) Robespierre verwittigt noch Saint-Just noch Couthon van zijn voornemen, blijkbaar niet tevreden met de gedane toegevingen. 


8 thermidor an II


- In de Convention

- Op 26 juli 1794 komt Robespierre, na weken afwezigheid, onder grote belangstelling naar de Convention die die dag wordt voorgezeten door Collot d´Herbois.

Robespierre
(1758-1794)

- Hij begint zijn toespraak met de verantwoordelijkheid op te nemen voor het regime van terreur maar wentelt de verantwoordelijkheid voor de excessen af op zijn tegenstanders hierbij doelend, zonder ze bij naam te noemen, op de représentants en mission die hij liet terugroepen : Carrier, Tallien, Fréron, Fouché en Barras.
http://fr.wikipedia.org/wiki/Jean-Baptiste_Carrier

- Hij verwerpt de beschuldiging aan te sturen op een dictatuur en klaagt aan dat er een complot tegen hem wordt gesmeed. 
Hij omschrijft één voor één zijn tegenstanders door er allusie op te maken, zonder ze echter bij naam te noemen : de teruggeroepen représentants en mission Barras, Fouché, Tallien ... de leden van het Comité de Sûreté générale Vadier,Amar, Jagot ..., de openbare aanklager Fouquier-Tinville  allemaal creaturen die hem saboteren door de manier waarop ze de «loi du 22 plairial» toepassen.

- Hij doelt op Billaud-Varenne die hem blijft beschuldigen van dictatuur, op Barère die de diplomatie zou verwaarlozen en Carnot die aristocraten verdedigt maar generaals, echte patriotes laat vervolgen. 
http://fr.wikipedia.org/wiki/Lazare_Nicolas_Marguerite_Carnot

Pierre-Joseph Cambon

- Hij noemt enkel Cambon bij naam en hekelt de werking van het comité des finances.
Hij uit ook kritiek op het terroriseren van priesters en besluit met de woorden :  « Il faut punir tous les traîtres, renouveler le Comité de Sûreté générale, soumis dès lors au Comité de Salut public lui-même épuré et qui gouvernera sous l'autorité de la Convention. »
(*) Robespierre zal in zijn toespraak, om de rechterzijde aan zich te binden, allusie  maken op het feit dat hij tenslotte 75 Girondins van het schavot heeft gered.
http://fr.wikipedia.org/wiki/Pierre-Joseph_Cambon

 - De députés, die op een verzoening rekenden, zijn met verstomming geslagen.

- Lecointre, een vriend van Danton en Barère vragen dat het discours wordt gedrukt, terwijl Bourdon de l´Oise vindt dat het discours vooraf moet voorgelegd worden aan de comités.
Couthon vraagt bovendien dat het discours gedrukt wordt en verspreid naar alle communes.

-  Nadat de Convention  het drukken en verspreiden van de toespraak naar alle communes van Frankrijk heeft gestemd, ontstaat er oppositie :

• Bentabole (*) verklaart dat het verspreiden van de redevoering van Robespierre zou impliceren dat de convention akkoord gaat met de principes : « L’envoi du discours de Robespierre me paraît dangereux. La Convention aurait l’air d’en approuver les principes. »
• Cambon reageert «Avant d'être déshonoré, je parlerai à la France ! Il est temps de dire la vérité tout entière : un seul homme paralyse la Convention et cet homme, c'est Robespierre !
• Dumont, een Dantonist roept hem toe « Tu demandes la mort, scélérat, tu l'as méritée mille fois ! »
• Billaud-Varenne vraagt de toespraak (*) de comités ter goedkeuring voor te leggen en repliceert :   « Il faut arracher le masque. J'aime mieux que mon cadavre serve de trône à un ambitieux que de devenir par mon silence, complice de ses forfaits»                             (*) m.a.w. ter goedkeuring voorleggen aan hen die beschuldigd worden!
• Panis, één van de aanstichters van de septembermoorden in 1792 en Charlier,behorend tot de linkervleugel van de Montagne, eisen dat Robespierre de namen noemt van de door hem verklaarde verraders.Charlier daagt hem uit  « Quand on se vante d'avoir le courage de la vertu, il faut avoir celui de la vérité; nommez ces membres de la Convention que vous accusez ».
• Amar valt hem bij :« Il ne faut pas qu’un homme se mette à la place de tous. S’il a quelques reproches à faire, qu’il les articule. »
• Vadier voorzitter van het Comité de Sûreté générale tracht zich vrij te pleiten.
• Thirion verdedigt de werking van de comités  

(*) Bentabole was een Dantonist en gewezen vriend van Marat , «l´ami du peuple». Wegens die vriendschap verkreeg hij de bijnaam  «Marat cadet»
.
http://fr.wikipedia.org/wiki/Pierre_Louis_Bentabole
http://fr.wikipedia.org/wiki/Andr%C3%A9_Dumont_(parlementaire)
http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89tienne-Jean_Panis
http://fr.wikipedia.org/wiki/Louis_Joseph_Charlier
http://fr.wikipedia.org/wiki/Didier_Thirion

- Robespierre begaat de tactische fout geen namen te noemen waardoor iedereen zich geviseerd voelt.

- De Convention trekt uiteindelijk de verspreiding (*) van het manifest in.
(*) Enkel Couthon zou Robespierre gesteund hebben tijdens de meeting. Saint-Just zou niet zijn tussengekomen. 


in de club des Jacobins

- Robespierre gaat na afloop van de vergadering naar de club des Jacobins waar hij zijn rapport opnieuw voorleest en met een hoogdravende slotrede om steun vraagt : « Frères et amis, c’est mon testament de mort que vous venez d’entendre. Mes ennemis, ou plutôt ceux de la République sont tellement puissants et tellement nombreux que je ne puis me flatter d’échapper longtemps à leurs coups. C’en est assez pour moi, mais ce n’est pas assez pour la chose publique. Vous contenterez-vous de me plaindre ? Ne saurez-vous pas me défendre ou me venger ? La Convention a voulu vous humilier aujourd’hui par un insolent décret. Héros du 31 mai et toi brave Hanriot, avez-vous oublié le chemin de la Convention ? …Si vous me secondez les traîtres auront subi dans quelques jours le sort de leurs devanciers. Si vous m’abandonnez, vous verrez avec quel calme je saurai boire la ciguë… »

-Robespierre wordt toegejuicht waarna Couthon vraagt alle leden van de comités die in de Convention tegen de redevoering van Robespierre hebben gestemd uit te sluiten uit de club des Jacobins.  Tallien, Fréron en een dertigtal Dantonistes worden uitgesloten.

- Billaud-Varenne en Collot d´Herbois die ook aanwezig waren vragen tevergeefs het woord en worden uitgejouwd en uit de zaal gezet. Dumas, voorzitter van het tribunal révolutionnaire roept hen toe : « Je vous attends demain au tribunal . »
http://fr.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9-Fran%C3%A7ois_Dumas

*** De meeste betrokkenen begrijpen dat het een strijd wordt op leven en dood tussen het triumviraat en een coalitie gaande van Collot d´Herbois, Billaud-Varenne, Vadier, Amar tot Lecointre, Bourdon de l`Oise, Panis en de nog overblijvende Hébertistes en Dantonistes.
De tactiek uitgezet door Tallien en Fouché is Robespierre het spreken te beletten.
Robespierre wordt gesteund door de Jacobins, Hanriot met zijn Garde nationale, de Commune met de maire Fleuriot-Lescot en de agent national de Payan , enkele kopstukken van het Tribunal révolutionnaire zoals de voorzitters  Herman en Dumas en van justitie zoals de rechter Coffinhal. 
http://fr.wikipedia.org/wiki/Fran%C3%A7ois_Hanriot
http://fr.wikipedia.org/wiki/Fleuriot-Lescot
http://fr.wikipedia.org/wiki/Claude-Fran%C3%A7ois_de_Payan
http://fr.wikipedia.org/wiki/Martial_Joseph_Armand_Herman

 Eén teken van Robespierre ware voldoende geweest om de macht te grijpen maar hij denkt tijdens de zitting van 9 thermidor an II de meerderheid van de Convention achter zich te krijgen. ***


- Nacht van 8 thermidor an II

- Na de vergadering en de hele nacht door verdubbelen de teruggeroepen représentants en mission  Tallien, Fouché, Fréron, Barras, en Carrier die zich geviseerd voelen door Robespierre, hun inspanningen om de voornaamste  députés van «la Plaine» zoals Boissy d´Anglas, Durand-Maillane en Palasne-Champeaux voor zich te winnen.
Uiteindelijk na de belofte dat de «lois de Ventôse» en de «loi du 22 plairial an II» zullen afgeschaft worden, m.a.w. dat er een einde komt aan de terreur, laten die zich overhalen.
http://fr.wikipedia.org/wiki/Julien-Fran%C3%A7ois_Palasne_de_Champeaux

- In de «salle verte» van het «pavillon de l´égalité » in de Tuileries, waar het Comité de Salut public zetelt, werkt Saint-Just aan zijn rapport over de politieke situatie dat hij de volgende dag in de Convention zal voorlezen.
Verder zijn aanwezig Barère, Carnot, Lindet, Prieur de la Côte d´Or.
Billaud-Varenne en Collot d´Herbois (*) die werden verjaagd uit de club des Jacobins vervoegen later.
(*) Wanneer Collot d´Herbois op een nogal cynische toon aan Saint-Just vraagt of hij soms zijn akte van beschuldiging aan het opstellen is antwoordt deze affirmatief  en zegt, zich tot Carnot wendend, dat ook hij niet vergeten wordt.    

In de discussie die hierop ontstaat belooft Saint-Just dat hij de volgende dag, vóór zich naar de Convention te begeven, hij zijn rapport aan het comité zal voorleggen.
(*) Saint-Just verliet de zaal rond 06,00 h en beloofde rond 10,00 h terug te zijn.



9 thermidor an II

- in het Comité de Salut public

- Barère, een opstand vrezend, convoceert  de maire Fleuriot-Lescot en de agent national de Payan en houdt hen uren op (*) met de bedoeling de organisatie van een opstand te bemoeilijken. 
(*) Billaud-Varenne wou ze aanhouden maar dit stuitte op tegenstand van Saint-Just die nog aanwezig was.   

- Men discussieert en Couthon verzet zich hevig tegen de aanhouding van Hanriot

- In de voormiddag wachten Barère, Carnot, Billaud-Varenne en Collot d´Herbois  tevergeefs op Saint-Just tot wanneer een bode een bericht van zijn hand komt afgeven met de boodschap : «L'injustice a flétri mon cœur. Je vais l'ouvrir tout entier à la Convention nationale.»
Op dat ogenblik beseffen ze dat Saint-Just hen iets heeft voorgelogen en zich klaarmaakt een requisitoir te houden in de Convention in hun afwezigheid.
(*) De boodschap werd ´s middags gebracht, maar Collot d´Herbois was om 10,00 h vertrokken om de Convention voor te zitten.

Billaud-Varenne, Barère, Carnot zijn woedend en spoeden zich naar de Convention,  Couthon  volgt hen.

- In de Convention

- De tribunes zitten op 27 juli 1794 vol sinds 05.00 h ´s morgens.
 Alle députés van de Plaine zijn aanwezig als Collot d´Herbois rond 11.00 h de zitting opent. Na het voorlezen van de binnengekomen stukken en het verslag van de vorige zitting bestijgt Saint-Just het spreekgestoelte om zijn rapport over de politieke toestand voor te lezen.

- Saint-Just begint zijn betoog (*) : « Je ne suis d’aucune faction, je les combattrai toutes. Vos Comités de sûreté générale et de salut public m’avaient chargé de vous faire un rapport sur les causes de la commotion sensible qu’avait éprouvé l’opinion publique dans ces derniers temps. La confiance des deux comités m’honorait ; mais quelqu’un cette nuit a flétri mon cœur et je ne veux parler qu’à vous… On a voulu répandre que le gouvernement était divisé : il ne l’est pas ; une altération politique, que je vais vous rendre, a seulement eu lieu. »

Tallien
(1767-1820)

- Op dat ogenblik wordt hij door Tallien onderbroken die duidelijkheid eist: « Hier un membre du gouvernement s’en est isolé et a prononcé un discours en son nom particulier ; aujourd’hui, un autre fait la même chose… Je demande que le rideau soit entièrement déchiré ! »
http://fr.wikipedia.org/wiki/Louis_Legendre_(homme_politique)
http://fr.wikipedia.org/wiki/Jean-Lambert_Tallien

(*) Uit het geschreven document van zijn betoog, blijkt dat Saint-Just een zeer verzoenende redevoering wou houden die veel kans maakte de steun te krijgen van de meerderheid van de Convention.
Zo zegt hij over Robespierre : « L’éloignement et l’amertume de son âme peuvent excuser quelque chose. » en over Collot d'Herbois en Billaud-Varenne zegt hij dat ze : « tiré parti de la réputation du Comité pour l’appliquer à leur ambition » maar « ils ont commis peu de fautes ».
Hij was van plan een volgend decreet voor te stellen: « La Convention nationale décrète que les institutions qui seront incessamment rédigées présenteront les moyens que le gouvernement, sans rien perdre de son ressort révolutionnaire, ne puisse tendre à l'arbitraire, favoriser l'ambition ou usurper la représentation nationale. »


- Er ontstaat rumoer en op dat moment komen de leden van het Comité de Salut public de zaal binnen en Billaud-Varenne bestijgt de tribune en onderbreekt Tallien : « Je m’étonne de voir Saint-Just à la tribune après ce qui s’est passé. Il avait promis aux deux comités de leur soumettre son discours avant de le lire à la Convention. »
Hij vervolgt met de jacobins te beschuldigen de Convention monddood te willen maken en Robespierre te verwijten onvoldoende revolutionair te zijn. Hij waarschuwt de Convention dat zwakheid zal leiden naar haar ondergang en besluit met de vraag of er één van de aanwezigen bereid is onder een tiran te leven :  «qu'il y ait ici un seul représentant qui voulût exister sous un tyran».

-  Billaud-Varenne krijgt veel bijval en wanneer Robespierre wil reageren wordt zijn stem overstemd door de kreet : « à bas le tyran»
Robespierre is van de wijs en Garnier de l´Aube (*) roept hem toe :  « C’est le sang de Danton qui t’étouffe ! » waarop Robespierre antwoordt : « Ah ça, c’est Danton que tu veux venger ? Lâche, pourquoi ne l’as-tu pas défendu ? »
(*) Anderen schrijven de woorden toe aan Legendre
http://fr.wikipedia.org/wiki/Antoine_Marie_Charles_Garnier

- Tallien vraagt de aanhouding van Hanriot, generaal van de Garde nationale  en Billaud-Varenne vraagt de aanhouding van Dumas, voorzitter van het tribunal révolutionnaire.
- Saint-Just zwijgt en verzinkt in een somber fatalisme terwijl Robespierre voortdurend het woord vraagt dat hem niet wordt verleend. Ondertussen hebben de Robespierristes de tribunes van de Montagne verlaten.

- Barère bekomt de afzetting van Hanriot als bevelhebber van de Garde nationale en Vadier rakelt de zaak Théot op waarmee hij Robespierre voor de Convention belachelijk maakt.

-Wanneer het rumoer bedaart grijpt Tallien (*) in en beschuldigt Robespierre van lafheid op 10 augustus 1792 en patriotes te hebben laten terechtstellen.

(*) De verbetenheid van Tallien is te verklaren door de boodschap die hij enkele weken voordien kreeg van zijn maitresse Thérésa Cabarrus, een boodschap die ze schreef de dag dat ze voor het tribunal révolutionnaire moest verschijnen :  « Je meurs d'appartenir à un lâche. »
Merkwaardig detail : het bevel tot aanhouding werd ondertekend door Robespierre, maar ook door Collot d´Herbois en Prieur de la Côte d´Or.

- Robespierre vraagt nogmaals het woord, maar het wordt hem geweigerd (*) door Thuriot die Collot d´Herbois vervangt als voorzitter van de Assemblée.
(*) Robespierre wordt het spreken belet door de voorzitter die voortdurend zijn bel laat klingelen
http://fr.wikipedia.org/wiki/Jacques_Alexis_Thuriot

- Uiteindelijk is het de Dantonist Louchet die de aanhouding van Robespierre vraagt, gevolgd door Lacoste en  Louvet die de aanhouding vragen van  Augustin Robespierre, Couthon en Saint-Just.

- Fréron eist eveneens de aanhouding van Saint-Just en Couthon (*) die hij afschildert als iemand die « d'avoir voulu monter au trône sur les cadavres des représentants ».

Rolstoel van Couthon

Georges Couthon

(*) Couthon die kreupel is en zich in een rolstoel voortbeweegt zou gemompeld hebben, wijzend op zijn verlamde ledematen :« Je voulais arriver au trône, moi ! »


- De ganse Convention staat recht en de kreten « vive la République» zijn niet uit de lucht. 

- Le Bas vraagt hun lot te delen : « Je ne veux pas partager l’opprobre de ce décret, je demande aussi l’arrestation. »
(*) Robespierre zou toen  « La République est morte ; les brigands triomphent. » hebben uitgesproken.

http://fr.wikipedia.org/wiki/Louis_Louchet
http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89lie_Lacoste
http://fr.wikipedia.org/wiki/Augustin_Robespierre

- Barère bestijgt de tribune met een decreet van het Comité de salut public die de aanhouding beveelt van Maximilien en Augustin Robespierre, Saint-Just, Couthon en  Le Bas. De aangehoudenen worden overgebracht naar het Comité de Sûreté générale. 


in het Hôtel de ville

- Wanneer het nieuws van de aanhouding van Robespierre bekend raakt, schaart de Commune zich achter hem.
  Rond 17.00 h convoceren Fleuriot-Lescot en de Payan het Conseil général (*)van de commune om naar het Hôtel de ville te komen. 
(*) Het Conseil général was samengesteld uit 3 députés per section m.a.w. 3x48= 144.

Er wordt een motie van " insurection" gestemd die bepaalt dat er alarm (*)wordt geslagen, dat de patriotes te wapen worden geroepen en dat de gevangenisbewaarders de opdracht krijgen geen nieuwe gevangenen op te nemen.
(*) Alarm slaan was "sonner le tocsin" wat inhield dat alle klokken werden geluid. 

François Hanriot
(1759-1794)

- Hanriot, generaal van de Garde nationale krijgt de opdracht (*)de vijf gevangen députés te gaan bevrijden maar wordt zelf gevangen genomen.
(*) Hanriot geeft opdracht aan zijn officieren van de Garde nationale manschappen naar het Hôtel de ville te sturen, maar ondanks het feit dat verschillende sections weigeren, slaagt hij erin tegen 20.00 h  een 3000-tal man te verzamelen op de Place de Grève .
Ondertussen gaat hij met enkele adjudanten naar het Hôtel de Brionne, zetel van het Comité de Sûreté générale, om de vijf députés die er worden vastgehouden te bevrijden maar wordt zelf door de gendarmes die ze bewaken aangehouden. 

- Na de aanhouding van Hanriot wordt er rond 19.00 h beslist de gevangenen over te brengen naar verschillende gevangenissen.
Robespierre (*)wordt overgebracht naar het prison du Luxembourg, Le Bas naar de Conciergerie, Augustin Robespierre naar Saint-Lazare, Couthon naar Port-Libre en Saint-Just naar Fossés Saint-Victor.
(*) De portier van het prison de Luxembourg weigert Robespierre op te nemen. De overige gevangenen worden evenwel opgesloten

- Robespierre wordt onder escorte naar het Hôtel de ville gebracht waar hij rond 21.00 h wordt bevrijd. 

- Op dat moment beschikt de Commune over meer gewapende manschappen dan de Convention en wordt er rond 21.00 h beslist Coffinhal,(*) vicepresident van het tribunal révolutionnaire, aan het hoofd van gendarmes te paard en een batterij kanonnen naar het Hôtel de Brionne te sturen om Hanriot te bevrijden. Ze ondervinden geen tegenstand en vinden er enkel Hanriot.  De députés zijn ondertussen weggevoerd naar diverse gevangenissen.

(*) Hanriot gaat niet in op de vraag van Coffinhal om de Convention in te nemen en de députés naar het Hôtel de ville over te brengen, volgens bepaalde bronnen  uit "legalisme" volgens andere bronnen omdat hij dronken was. 
Wanneer Collot d'Herbois, die op dat ogenblik de Convention voorzit, verneemt dat de gevangenen werden bevrijd zou hij uitgeroepen hebben  « Citoyens, voici l’instant de mourir à notre poste. »


- Augustin Robespierre, die als eerste bevrijd wordt begeeft zich naar het Hôtel de ville en vormt een Comité d'exécution, waarvan Robespierre, ondanks aandringen van Hanriot en Coffinhal, om onduidelijke redenen (*) geen deel wil van uitmaken.
(*) Wou hij zoals Marat voor het tribunal révolutionnaire verschijnen en na de vrijspraak eenzelfde triomf beleven ? Hij gaf wel de raad de verraders aan te houden maar wou geen deel uitmaken van een opstand tegen de Convention.

- Na de inval van Coffinhal geeft de Convention aan Barras de opdracht het militaire commando over te nemen. Hierop stuurt hij Féraud, Fréron, Rovère en Bourdon naar die sections waar de meeste bourgeois wonen om een troepenmacht te vormen.
Barère laat een decreet stemmen die Robespierre, de leden van de Commune en de opstandige députés buiten de wet stelt (*). Leden van de Convention gaan naar de verschillende knooppunten in de stad om het decreet bekend te maken.
(*) Buiten de wet gesteld worden  (hors la loi) hield in dat betrokkene zonder proces kon geëxecuteerd worden.

Louis Fréron

- Wanneer rond 23.00 h het decreet bekend raakt wordt Robespierre nogmaals gevraagd naar het Hôtel de ville te komen, wat hij ook doet. Daarop beslist het comité d'exécution een aanhoudingsbevel (*) uit te vaardigen tegen 14 députés van de Convention en de comités : Collot d'Herbois, Amar, Tallien, Panis, Carnot, Dubois-Crancé, Vadier, Bourdon, Fréron, Fouché,du Barran, Javogues, Granet en Moyse Bayle.  
(*) In een eerste ontwerp stond de naam van Barère vermeld. In het officiële decreet wordt Barère niet meer vermeld, vermoedelijk onder invloed van Robespierre die hem goed gezind was. Het decreet stipuleerde :« Tous ceux qui n’obéiront pas à cet ordre suprême, seront traités comme ennemis du peuple. »

http://fr.wikipedia.org/wiki/Edmond_Louis_Alexis_Dubois_de_Cranc%C3%A9
http://fr.wikipedia.org/wiki/Dubarran
http://fr.wikipedia.org/wiki/Claude_Javogues
http://fr.wikipedia.org/wiki/Fran%C3%A7ois_Omer_Granet
http://fr.wikipedia.org/wiki/Moyse_Bayle


- Rond 23.00 h komen Le Bas en Saint-Just, die ondertussen ook bevrijd zijn, aan in het Hôtel de ville.
Couthon komt om 01.00 h als laatste aan.

- Door het decreet dat de opstandelingen buiten de wet stelt, ontstaat er onrust bij de 3000 sans-culottes die verzameld zijn op de place de Grève. Bij gebrek aan leiding (*)veranderen verschillende sections van kamp of verlaten de place de Grève.
(*) Robespierre was nooit een man van de actie geweest, maar de passiviteit van Saint-Just was onverwacht. 

Barras

- Rond 02.00 h was de situatie omgedraaid. Wanneer Barras en Bourdon met de gardes nationaux uit de rijkere sections van Parijs aankomen op de place de Grève, is deze zo goed als verlaten.
Ze geraken zonder tegenstand (*) binnen in het hôtel de ville.
(*) Eén van de adjudanten van Hanriot had hen tijdens zijn gevangenschap het wachtwoord van de commune gegeven.  

Philippe Le Bas

- Dan gaat het snel, Le Bas schiet zich een kogel door het hoofd, Augustin Robespierre breekt zijn beide benen wanneer hij tracht te vluchten door uit een raam te springen, Couthon wordt van een trap geduwd en is zwaargewond aan het hoofd, Robespierre schiet zich een kogel in zijn wang waardoor hij zijn kaaksbeen verbrijzelt (*), enkel Saint-Just blijft stoïcijns en geeft zich over.

Robespierre neergeschoten
door Merda

(*) Volgens een andere versie zou hij zijn neergeschoten door de gendarme Merda
http://fr.wikipedia.org/wiki/Charles-Andr%C3%A9_Merda








Coffinhal (*) slaagt erin te vluchten maar duwt eerst Hanriot door een raam die bij de val zwaargewond wordt.  
(*) Coffinhal was woedend op Hanriot omdat die niet het bevel had gegeven de Convention in te nemen en zou hem toegeroepen hebben   « Lâche! C’est toi qui nous as perdus! ».  

*** Indien Hanriot de leden van de Convention had aangehouden was alles wellicht anders gelopen. Een feit is dat de sans-culottes nooit ten volle achter de opstand stonden, enerzijds uit onvrede met de " loi du maximum général" van 29 september 1793 en anderzijds wegens de breuk die was ontstaan na de eliminatie van Hébert. ***  


10 thermidor an II

- Na een korte halte in het comité de Salut public, om de opstandelingen te identificeren, worden ze opgesloten in de conciergerie.

Executie van 21 veroordeelden  

- Op 28 juli 1794 worden 21 veroordeelden (*) onthoofd op de place de la Révolution : Couthon, Saint-Just, Robespierre, Augustin Robespierre, Fleuriot-Lescot, de Payan, Hanriot, Dumas ...

- Zoals bij de terechtstelling van Louis XVI en van Danton, werd het hoofd van Robespierre getoond aan de toeschouwers.

- De hoofden en de rompen van de terechtgestelden werden begraven in een massagraf op de cimetière des Errancis en bedekt met ongebluste kalk. 
(*) Coffinhal, die erin geslaagd was te vluchten, werd na enkele dagen ontmaskerd en op 5 augustus 1794 terechtgesteld.   

- Op 29 juli 1794 worden er 71 Jacobins terechtgesteld en op 30 juli 1794 wacht er nog 12 hetzelfde lot.

Mirabeau

Danton

Robespierre

*** Alle grote namen van de Revolutie zijn niet meer. Mirabeau is een natuurlijke dood gestorven, Danton en Robespierre hebben elkaar vernietigd.***



Kalender tijdens de Revolutie

http://fr.wikipedia.org/wiki/Mod%C3%A8le:Calendrier_r%C3%A9publicain/Y2

Bronnen:

La Révolution Française - Pierre Gaxotte (ISBN 978 2 213 01564 4)
De Franse Revolutie - dr. A.D.J.M Verbeek (9789031 504305)
http://www.royet.org/nea1789-1794/ihm/nea1789-1794.htm
http://www.megapsy.net/Revolution/index.htm
http://www.histoire-france.net/epoque/revolution-francaise.html#lien1
http://www.histoire-fr.com/revolution_francaise.htm
http://home.nordnet.fr/~blatouche/revolution.html
http://home.nordnet.fr/blatouche/accueil.html
http://revolution.1789.free.fr/page-1.htm
http://chrisagde.free.fr/histrevol/revolution.htm
http://www.cosmovisions.com/ChronoRevolutionFrancaise.htm
http://ariane-genealogie.net/france1/index/index_revolution.htm
http://acteursrevolution.unblog.fr/
http://www.1789-1815.com/personnages.htm
http://fr.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9volution_fran%C3%A7aise
http://www.histoire-en-ligne.com/spip.php?article168
http://fr.wikipedia.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:Loi_vot%C3%A9e_sous_la_R%C3%A9volution_fran%C3%A7aise
http://fr.wikisource.org/wiki/Histoire_de_France_(Jacques_Bainville)/Chapitre_XV
http://home.scarlet.be/frater5ttr/articles/R%E9volution%20fran%E7aise.html
http://fr.wikipedia.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:Personnalit%C3%A9_guillotin%C3%A9e_durant_la_R%C3%A9volution_fran%C3%A7aise
http://www.atlas1792-1804.fr/index.html
http://fr.wikipedia.org/wiki/Liste_des_sections_r%C3%A9volutionnaires_de_Paris
http://fr.wikipedia.org/wiki/Journaliste_sous_la_R%C3%A9volution_fran%C3%A7aise
http://les.guillotines.free.fr/
http://fr.wikipedia.org/wiki/Liste_des_pr%C3%A9sidents_de_la_Convention_nationale
http://laliberteoulamort.jimdo.com/
http://www.larousse.fr/encyclopedie/divers/R%C3%A9volution_fran%C3%A7aise/140733
http://www.ebook-en-poche.fr/media/gratuits/ebook_RevolutionFrancaise_OK.pdf